Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

127 TBB Dergisi 2021 (153) Hakan KAŞKA Kavram incelemesinde, basit muhakeme için kullanılan basit yar- gılama usulü şeklindeki adlandırmanın da ele alınması gerekmektedir. CMK’nın adında, usul ibaresi kullanılmadığı hâlde, basit muhakeme- nin, basit yargılama usulü şeklinde adlandırılmış olmasının da yine bir çelişki olduğu ve isabetli olmadığı ifade edilmelidir. Öğretide Kunter’e göre, günümüzde ceza muhakemesi kanunları, yalnızca muhakeme- nin gerçekleştirilme şeklini, buna ilişkin formaliteleri düzenleyen ka- nunlar değildir. Bu kanunların, daha doğru bir ifadeyle, ceza muha- kemesi hukukunun, bir de maddi muhtevası/içeriği bulunmaktadır. 55 Örneğin, CMK’nın 272. ve devamındaki maddelerinde istinaf kanun yolu düzenlenmiştir. Mezkûr maddelerde, istinaf kanun yoluna baş- vurunun şekli, kararın ne şekilde verileceği düzenlendiği gibi, istinafa başvurma, yani bir kanun yoluna başvurma hakkı da düzenlenmiştir. Hakkın kullanılış şekli, usule ilişkin olduğu hâlde, hakkın tanınması/ kullanılması imkânının verilmesi, esasa ilişkin bir meseledir. 56 Konu özelinde, yani basit muhakeme açısından bir inceleme yapılacak olur- sa CMK m. 251/2’ye göre, iddianamenin kendilerine tebliğ edilmesin- den sonra, sanığın ve mağdurun beyan ve savunmalarını on beş gün içinde bildirme hakları bulunmaktadır. Bu hakkın, ne zamandan itiba- ren kullanılabileceği, kaç gün içinde kullanılabileceği vs. usule ilişkin olduğu hâlde, hakkın varlığı, yani tanınmış/kullanılması imkânın ve- mahkemedir. Faaliyet olarak kovuşturmanın Cumhuriyet savcısı tarafından ger- çekleştirilebileceği yönünde bk. Kunter, s. 194, kn. 98, s. 195; Yurtcan, s. 204; Yeni- sey, s. 106. Öğretide Kızılarslan’ın önerdiği basit kovuşturma tabirinin, basit mu- hakemenin uygulanmasına ancak kovuşturma evresinde karar verilebildiği için evre olarak kovuşturma anlamında kullanıldığı ileri sürülebilir. Mamafih, yazarın daha önceki açıklamaları “Basit yargılama usulünde hâkimin aslında bir yargı- lama yapıp yapmadığı tartışması hatırlandığında, yargılama adının kullanılması belki de doğru görülmeyebilecektir. Basit kovuşturma” veya “hızlı kovuşturma” denilmesi daha doğru olabilir diye düşünmekteyiz” şeklindedir. Bu açıklamalar- dan, yazarın, kovuşturma tabirini, evre olarak kovuşturma anlamında değil, faa- liyet olarak kovuşturma anlamında kullanıldığı anlaşılmaktadır. Bk. Kızılarslan, s. 1907. Bunun ise isabetli olmadığına yukarıdaki açıklamalarla işaret edilmiştir. Bu hususta ayrıntılı bilgi için bk. Hakan Kaşka, “Türk Muhakeme ve Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Soruşturma Kavramı ile Türk Ceza Muhakemesi Hu- kukunda Kovuşturma Kavramı”, Nevşehir Barosu Dergisi , (Yayım için belgesi var). Öğretide Özen, seri muhakeme usulü kavramında muhakeme kelimesi kullanıldı- ğı hâlde, basit yargılama usulü kavramında yargılama kelimesinin kullanılmış ol- masının, kanun koyucunun özensizliğini gösterdiğini ifade etmektedir. Bk. Özen, Ceza Muhakemesi Hukuku, s. 973. 55 Kunter, s. 7, 8, kn. 3; Yurtcan, s. 60; Karakehya, s. 2, 5. 56 Karakehya, s. 2, 5.