Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

130 (Olan ve Olması Gereken Açısından) Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda Basit Muhakeme hususun, istisnanın kapsamında yer almadığı kabul edilmelidir. Tabii olarak, mezkûr husus, kaidenin kapsamında kabul edilecektir. 61 Bu tespitlerin tatbikattaki sonuçlarının incelenmesi icap ederse ör- neğin, bir dosyanın, basit muhakeme kapsamında olup olmadığı hu- susunda tereddüt edildiğinde, bu dosyanın, öncelikle, basit muhake- me kapsamında olmadığı kabul edilecektir. CMK’daki hükümlerden hareketle örnek verilecek olursa yaş küçüklüğü hâlinde, basit muha- kemenin uygulanamayacağı ve muhakemenin, genel hükümlere göre yürütüleceği ifade edilmiştir. Öğretide, söz konusu yaş küçüklüğü kavramının, TCK’daki anlamıyla kullanılıp kullanılmadığının mad- de hükmünden tam anlaşılamadığı, bunun ise bir meseleye sebebiyet vereceği ileri sürülmektedir. Örneğin, suçu işlediği sırada 16 yaşında olan Bay A’nın dosyasında kovuşturma evresine, Bay A, 16 yaşında iken başlanır. Bu durumda, CMK m. 251/7’deki amir hüküm dolayı- sıyla basit muhakemenin uygulanmasına karar verilmesi mümkün de- ğildir. Buna karşılık, Bay A, 19 yaşına geldiğinde kovuşturma evresine ancak başlanmış olursa basit muhakemenin uygulanmasına karar ve- rilebilip verilemeyeceği, Bay A açısından artık yaş küçüklüğü söz ko- nusu olmadığı için tartışılması gereken bir meseleyi ortaya çıkaracak- tır. 62 Kanaatimizce, basit muhakemenin istisna olduğu ve istisnaların 61 Gözler, s. 315, 317, 318, 320. 62 Burada esas meseleyi, basit muhakemenin uygulanmasına karar verildikten son- ra mahkûmiyet hükmü kurulmuşsa bu hükmün içeriğini oluşturan sonuç ceza- dan 1/4 oranında indirim yapılacak olması teşkil etmektedir. Örnekten hareket edildiğinde, kovuşturma evresinde artık 19 yaşında olan Bay A’nın dosyası için basit muhakemenin uygulanmasına karar verilebilecek ve cezasında 1/4 oranın- da indirim yapılabilecektir. Buna karşılık, kovuşturma evresinde 16 yaşında olan Bay A’nın dosyası için basit muhakemenin uygulanmasına karar verilemeyecek, hâliyle cezasından 1/4 oranında indirim yapılması da söz konusu olmayacaktır. Anlaşılabileceği üzere, burada ortaya bir ceza adaletsizliği çıkmaktadır. Öğreti- de Değirmenci, yaş küçüklüğü hâlinde, seri muhakemenin de uygulanamayacağı göz önüne alındığında, bu adaletsizliğin seri muhakeme açısından da geçerli ol- duğunu; fakat bunun seri muhakemede cezanın belirlenmesinde, yalnızca TCK m. 61/1 dikkate alınması, dolayısıyla yaş küçüklüğüne istinaden indirim yapıl- madan temel cezanın belirlenmesi yoluyla ortadan kalkabileceğini ifade etmek- tedir. Hâlbuki basit muhakemede, cezanın belirlenmesi hususunda TCK m. 61’in tamamına atıfta bulunulmuştur. Bu nedenle, yine örnekten hareket edildiğinde, kovuşturma evresinde artık 19 yaşında olan Bay A’nın dosyası için basit muhake- menin uygulanmasına karar verilip, hakkında mahkûmiyet hükmü kurulduğun- da, mezkûr hükmün içeriğini oluşturan cezadan, Bay A’nın suçu işlediği sırada yaş küçüklüğü hâli söz konusu olduğu için, yaş küçüklüğü dolayısıyla indirim yapılmış olacak, sonuç cezadan da 1/4 oranında indirim yapılacaktır. Kovuştur-