Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

3 TBB Dergisi 2021 (153) Fahri Gökçen TANER lenmesine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde de kırılgan mağ- durlara ilişkin birtakım düzenlemeler yer almaktadır. Bu çalışmada söz konusu düzenlemeler, adil yargılanma hakkı bağ- lamında ele alınacaktır. 2000’li yıllardan itibaren AİHM içtihadı, özel- likle çocuklara yönelik cinsel suçlar bağlamında yapılan artan sayıda başvuruya bağlı olarak, bu konuda önemli bir gelişme kaydetmiştir. 4 Bu bağlamda CMK’nın değerlendirilmesine geçmeden önce; AİHM’nin tanık kavramına verdiği anlam, bunun iç hukukta mağdur ve katılan sıfatlarıyla ilişkisi, kırılgan tanık kavramı ve AİHM’nin kırılgan tanık ve dolayısıyla kırılgan mağdurun beyanının muhakemede delil olarak kullanılması hususunda belirlediği ilkeler üzerinde durmakta fayda vardır. I. Kırılgan Tanık Kavramı, Kırılgan Mağdurla İlişkisi ve Konunun Sınırlanması Tanığın ve mağdurun dinlenmek için duruşmaya getirilmesi ko- nusundaki en önemli sorunlar, mağdurun korunmaya muhtaç olması halinde ortaya çıkmaktadır. AİHM içtihadında, tanığın korunmaya yö- nelik ihtiyacının iki ayrı nedenle söz konusu olabileceği kabul edilmiş- tir. Bunlardan ilki, beyanda bulunması dolayısıyla vücut bütünlüğü veya yaşamı tehlikeye girmesi mümkün olan kişilerdir. Diğer kategori ise inceleme konumuz olan kırılgan tanıklardır (dolayısıyla kırılgan mağdurlar) ve burada korunması gereken menfaat, özel durumları ne- deniyle söz konusu kişilerin sağlığıdır (esas olarak akıl sağlığı). 5 Kırılgan tanık ve kırılgan mağdurun, beyanda bulunduğu takdirde özel olarak korunması gerektiği, modern ceza muhakemesinde genel olarak kabul görmektedir. 2012/29 numaralı “Suç Mağdurlarının Korun- ması ve Desteklenmesine İlişkin Asgari Standartların Oluşturulmasına” iliş- kin A.B. Direktifi 6 , bu konuda önemli bir adımdır. Esas olarak kırılgan tanık kavramının ortaya çıkmasının nedeni, bu tanık kategorisinin, kendisine karşı tarafça yönetilecek olan doğrudan 4 Stefano Maffei, The Right to Confrontation in Europe Absent, Anonymous and Vulnerable Witnesses, 2nd edition, Groningen 2012, s. 103. 5 Bkz. Murtazaliiyeva/Rusya (B.D.), 18.12.2018, hâkim Bošnjak’ın karşı oyu § 57. 6 Avrupa Birliği’nin 2012/29 nolu Direktifi, §38. https://eur-lex.europa.eu/legal- content/EN/TXT/HTML/ ?uri=CELEX:32012L0029& from=en (SGT: 27.03.2020)