Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

4 Kırılgan Mağdurun Beyanının CMK’nın 236. Maddesi Uyarınca Alınması ve Uygulanan ... soruları (Anglo-Amerikan sisteminde 7 çapraz sorgu) cevaplamasının; kişisel, psikolojik ve/veya duygusal gerekçelerle güç olmasıdır. Dola- yısıyla konu kırılganlık olduğunda, mağdur kavramıyla tanık kavramı arasında kuvvetli bir ilişki söz konusudur. Buna ek olarak özellikle ço- cukların, sorularla yönlendirilmesi yetişkinlere kıyasla daha kolaydır. 8 Anglo-Amerikan örneğinde duruşmada beyanda bulunan çocuklarla yapılan mülakatlar; pek çok çocuğun, çapraz sorguyu kendileri için adaletsiz ve aşağılayıcı olarak nitelendirdiğini göstermiştir. 9 Bunun te- mel nedeni, savunmanın tanığın güvenilirliğini sarsmaya yönelik sert ve bazen saldırgan tutumudur. 10 Türkiye’de hâkimler, avukatlar, cinsel istismar mağduru olup adli görüşme odasını kullanan çocuklarla yapılan mülakatlarda adli gö- rüşme odalarının faydasına işaret etmektedirler. Bu bağlamda görü- şülen tüm süjelerin büyük çoğunlukla fikir birliğine vardıkları konu; çocukların, duruşmaya çıkmaya kıyasla kendilerini adli görüşme oda- sında çok daha rahat hissettikleri ve daha rahat ifade ettikleridir. 11 Bu çalışmada yalnızca CMK’nın 236. maddesi uyarınca kırılgan mağdurun mahkemede beyanda bulunması ele alındığından, konu işlenen suçun etkisiyle psikolojisi bozulmuş olan mağdur ile cinsel saldırı ve cinsel istismar suçunun nitelikli şekillerinin mağdurlarıyla sınırlanmıştır. AİHM içtihatlarında ortaya çıkan diğer kategori olan, yaşamı veya vücut bütünlüğünün tehlike altında olması nedeniyle duruşmaya çıkmak istemeyen mağdurun (veya tanığın) durumu, 12 bu çalışmanın kapsamı dışında kalmaktadır. 7 Amerika Birleşik Devletleri Federal delil kurallarında da çocuğun korkması, ta- nıklık yapmasının psikolojisine zarar verme ihtimali bulunması, çocuğun zihinsel veya diğer bir rahatsızlığının olması ve sanık avukatının çocuğun beyanda bulun- maya devam etmesini güçleştiren davranışlarda bulunması hallerinde, çocuğun video konferans veya kapalı devre televizyon sistemiyle beyanda bulunmasına imkân tanıyan özel kurallar yer almaktadır. Bkz. Fansher-Del Carmen, s. 27. 8 Bkz. Maffei, s. 60 ve 63. 9 Louise Ellison, “The Mosaic Art: Cross-Examination and the Vulnerable Witness”, Legal Studies, C. 21, N. 3, Eylül 2001, s. 360. 10 Ellison, s. 360. 11 Ayşe Dolunay Sarıca- Umut Haydar Coşkun, Cinsel İstismar Olgularında Adli Görüşme Odalarının Kullanımı: Hâkim, Avukat, Uzman ve Mağdur Görüşleri, Ceza Hukuku ve Kriminoloji Dergisi , Y. 2020, S. 8 (1), s. 12, 14, 16 ve 18. 12 Ayrıntılı bilgi için bkz. Faruk Turhan, Ceza Muhakemesinde Tehlike İçindeki Ta- nıkların Korunması Türk Alman ve Avusturya Hukuklarında Karşılaştırmalı Ola- rak, Ankara 2009, s. 81. vd.