Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

7 TBB Dergisi 2021 (153) Fahri Gökçen TANER yaklaşıma uygundur. 2012/29 numaralı Direktif’in özel korunma ihti- yaçlarını belirlemek amacıyla mağdurların bireysel değerlendirilmesi başlıklı 22. maddesinde, yapılacak bireysel değerlendirmede mağdurun kişilik özelliklerinin, işlenen suçun türünün ve yapısı ile suça özgü şart- ların dikkate alınacağı belirtilmektedir. Direktifin dibace kısmında, 56. paragrafta, ilk iki ölçüt hakkında bazı örnekler verilmiştir. Buna göre kişilik özellikleri bağlamında; yaş, cinsiyet, cinsiyet kimliği ve ifade- si, etnik köken, ırk, din, cinsel yönelim, sağlık, engelli olma durumu, ikamet durumu, iletişim güçlüklüleri, mağdurun faille ilişkisi veya ona bağımlılığı ve daha önce karıştığı suçların dikkate alınabileceği vur- gulanmıştır. Suç türünün ve yapısı bağlamında ise suçun nefret suçu, önyargı suçu 15 veya ayrımcı bir saikle işlenen bir suç veya cinsel şiddet, yakın ilişkide uygulanan şiddet temelli olup olmadığı; failin mağdur üzerinde nüfuzu olup olmadığı, mağdurun oturduğu yerin sıklıkla suç işlenen veya çetelerin hâkim olduğu bir yer olup olmadığı veya mağdu- run menşe ülkesinin suçun işlendiği üye ülkeden farklı olup olmadığı dikkate alınmaktadır. 16 Kanunlaşmayan Tasarı’daki tanım, doğuracağı sonuçlar üzerinde yeterince düşünülmeden, yurt dışındaki güncel gelişmeler göz ardı edilerek yapılmıştı. Yukarıda, AİHM tarafından korunması gereken tanık ve mağdurlara ilişkin belirlemelere değinilmişti. Mağduru veya tanığı kırılgan hale getiren iki olasılık vardır: • Duruşmada açıkça beyanda bulunmasının ve kendisine doğrudan soru sorulmasının; mağdurun vücut bütünlüğü veya yaşamını tehlikeye sokma ihtimali (mağdur veya tanığın tehdit edilmesi). • Mağdurun bireysel özellikleri veya kendisine karşı işlendiği ile- ri sürülen suçtan kaynaklanan hassas durumu. Görüldüğü üzere Direktif’te yer alan ölçütler, doğrudan bu olasılıkla ilgilidir. Yabancı hukuk sistemlerinde kırılgan grup içinde; çocuklar ve cin- sel suç mağdurlarının yanı sıra, zihinsel engelliler 17 ve tehdit edildiği 15 Bias crime (İng.) 16 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/en/TXT/?uri=CELEX%3A32012L0029. Direktif’in Adalet Bakanlığı tarafından yayımlanan Türkçe gayri resmi çevirisi için bkz. https://abgm.adalet.gov.tr/yayinlar/belgeler/ABMagdurHaklari.pdf, s. 145 vd. (SGT: 05.01.2021). 17 Omkar Sidhu, The Concept of Equality of Arms in Criminal Proceedings Under Article 6 of the European Convention on Human Rights, Cambridge 2017, 152;