Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

14 Kırılgan Mağdurun Beyanının CMK’nın 236. Maddesi Uyarınca Alınması ve Uygulanan ... Görüldüğü üzere mağdurun duruşmaya getirilmeye zorlanma- sı, ancak beyanının zorunlu görüldüğü hallerde söz konusudur. 39 Duruşmaya gelen mağdur, sorulan soruya cevap vermek istemediği takdirde, bu durum ancak beyanının değeri bağlamında değerlendi- rilebilir. 40 Öte yandan kırılgan mağdurlar bakımından, duruşmaya katılmaya ilişkin kurallarda bir takım istisnai düzenlemeler yapılma- sı mümkündür. CMK’nın 236/2. maddesinde yer alan “maddî gerçeğin ortaya çıkarılması açısından zorunluluk arz eden haller saklıdır” ibaresi, bu bilgiler ışığında değerlendirilmelidir. Adli görüşme odasından duruş- maya bağlanmak, bu türde bir istisnai düzenleme olarak karşımıza çıkmaktadır. Avrupa hukuk sistemlerinde, kırılgan mağdurları korumaya yö- nelik olarak yapılan düzenlemelerin önemli bir kısmı AİHM tara- fından savunma hakkı ve bu hakkın kaynağı olan adil yargılanma hakkı bağlamında değerlendirilmiştir. Geçmişten bu yana mağduru korumak için başvurulan geleneksel yöntemler; mağdurla sanığın bir araya getirilmemesi (sanığın salonundan çıkartılması veya sanıkla mağdurun arasına birbirlerini görmeyi engelleyen bariyer konulma- sı), duruşmanın kapalı yapılması, mağdura bazı hukuk sistemlerinde yeminden çekinme hakkı tanınması 41 şeklindeydi. Son yirmi yılda; ebeveynlerin, çocuğa bakmakla yükümlü kimselerin veya çocuğun güvendiği kimselerin duruşma salonunda beyanda bulunurken çocu- ğun yanında olmalarına imkân tanımak; anatomik bebeklerden 42 fay- dalanılması, çizimlerin veya diğer araçların beyan yerine geçebilmesi gibi bir takım görece yeni usuller ortaya çıkmıştır. 43 AİHM tarafından davanın bütünü içinde değerlendirilen bir dengeleyici tedbir, çocuğun psikolojisi ve beyanları hakkında değerlendirmede bulunan uzmanla- 39 Şahin-Göktürk, C. II, s. 59. 40 Fahri Gökçen Taner, Ceza Muhakemesi Hukukunda Adil Yargılanma Hakkı Bağ- lamında Çelişme ve Silahların Eşitliği, Ankara 2019, s. 432. 41 Türk hukuk sisteminde mağdur her durumda yeminsiz olarak dinlenmektedir. 42 İng. Anatomical doll. Bu oyuncak bebeklerde, yaygın olarak piyasada bulunan çocuk oyuncaklarının aksine, üreme organları da insan gerçekliğine uygun olarak tasvir edilmiştir. Böylece çocuk, bu oyuncağı kullanarak mağduru olduğu iddia edilen olayı, kendi vücudu üzerinde göstermeden anlatabilme imkanına sahip ol- maktadır. 43 Maffei, s. 60, 61 ve 63.