Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

17 TBB Dergisi 2021 (153) Fahri Gökçen TANER • Dengeleyici tedbirlere başvurulmuş mudur? Kırılganmağdur söz konusu olduğunda, Al-Khawaja testinin ilk so- rusu olan “ tanığın duruşmaya getirilmemesi için makul bir sebep var mıdır?” sorusu, büyük ölçüde kendiliğinden cevap bulmaktadır. Zira yaşadı- ğı iddia edilen olayın, mağdurun psikolojisini ciddi biçimde etkilemiş olması mümkündür. Ancak bu durum, özellikle cinsel suçlara ilişkin tüm davalarda, otomatik olarak mağdurun duruşmaya gelmemesinin makul bir sebep olarak kabul edileceği anlamına gelmez. 54 Mağdurun duruşmaya gelmemesine yol açan durumun mağdura etkisi, mahke- me kararında açık bir biçimde ortaya konulmalıdır. İkinci soru olan, “beyanın tek veya belirleyici bir delil olup olmadığı” sorusunun cevabı da büyük ölçüde belli ve olumludur. Zira mağdu- run beyanı tek delil olmasa bile, çoğunlukla olayı tek başına doğrudan ispatlamaya elverişli olduğundan, hükme esas alındığı takdirde belir- leyici delil haline gelmektedir. 55 Burada sorun tamamen Al-Khawaja testinin üçüncü sorusunda, yani dengeleyici tedbirlerin gereği gibi uygulanıp uygulanmadığı hu- susunda kilitlenmektedir. CMK’nın 236. maddesinde yer alan düzenle- meler, bu anlamda tipik dengeleyici tedbirlerdir. “ Duruşmaya gelmeyen tanığın beyanları yargılama için ne kadar önemliyse, yargılamanın bir bütün olarak adil olarak kabul edilebilmesi için dengeleyici tedbirlerin o kadar kuvvetli olması gerekir” 56 Çalışmanın bundan sonraki kısmında söz konusu den- geleyici tedbirlerin etkililiği ve yerindeliği tartışılacaktır. Bu noktada belirtmek istiyoruz ki, Anayasa Mahkemesi içtihat- larında da Levent Yanlık başvurusundan itibaren, Al-Khawaja testinin izleri görülmektedir. 57 Ancak konu şimdiye dek hep duruşmaya getiril- meyen tanık bakımından gündeme gelmiş, kırılgan mağdurun durumu görebildiğimiz kadarıyla ele alınmamıştır. Öte yandan CMK’da yapılan aşağıda ele alınacak değişiklikler sonrasında, bu bağlamda başvurular yapılması sürpriz olmayacaktır. 54 Lučić/Hırvatistan, 27.02.2014, §75. 55 Taner, Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Çelişme ve Silahların Eşitliği, s. 435. 56 Schatschaschwili/Almanya, §116; Riahi/Belçika, 14.09.2016, §32. 57 Bkz. Levent Yanlık başvurusu, §75 ve 76; Nurcan Gülabi başvurusu, 23.05.2018, §34 ve 35.