Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

18 Kırılgan Mağdurun Beyanının CMK’nın 236. Maddesi Uyarınca Alınması ve Uygulanan ... V. 5271 Sayılı CMK’dan İtibaren Türkiye’de Durum A. 7188 Sayılı Kanun Öncesi 2005 yılında 5271 sayılı CMK yürürlüğe girdiğinde, CMK’nın 236. maddesi bugün de büyük kısmı kanun metninde korunan ilk üç fıkra- dan ibaretti. Kanun’da, “işlenen suçun etkisiyle psikolojisi bozulmuş çocuk veya mağdurun, bu suça ilişkin soruşturma veya kovuşturmada tanık olarak bir defa dinlenebileceği” ilke olarak kabul edilmiş ancak maddî gerçeğin ortaya çıkarılması açısından zorunluluk arz eden haller, kuralın istis- nası olarak belirlenmişti. Aynı zamanda halen Kanun’da mevcut olan mağdur çocukların veya işlenen suçun etkisiyle psikolojisi bozulmuş olan diğer mağdurun tanık olarak dinlenmesi sırasında psikoloji, psi- kiyatri, tıp veya eğitim alanında uzman bir kişi bulundurulması usulü de yapılan bu düzenlemeyle benimsenmişti. Yabancı ülkelerde; mağdur çocuklarla yapılan adli görüşmelerin, tıbbi muayenelerinin ve tedavilerinin, çocuk dostu, güvenli bir ortam- da gerçekleştirilerek çocuğun ikincil örselenmesinin önüne geçilmesi ve adli görüşmelerin iyileştirilmesi amacıyla bir takım merkezlerin kurulduğu görülmektedir. 58 Pilot uygulamasına 2010 yılında başlanan ve 04.10.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2012/20 sayılı Baş- bakanlık Genelgesi’yle mevzuata giren çocuk izlem merkezlerinin ku- rulması, bu yönde atılmış en önemli adımdır. Bu merkezler, Türkiye’de adli görüşmelerin yasal çerçevede belirli bir standarda oturtulması amacıyla Adalet Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve üniversitelerin çocuk birimleri- nin koordineli çalışmalarının sonucunda hayata geçirilmiştir. 59 Lanzarote Sözleşmesi’nin 35. maddesi 60 uyarınca cinsel istisma- 58 ABD, İzlanda ve Kuzey Avrupa Örneği için bkz. Berhudan Şamar-Betül Urhan, Adli Görüşme Odalarında Suç Mağdurlarıyla Görüşme, Toplum ve Sosyal Hiz- met, C. 31, S.3, Temmuz 2020, s. 935. 59 Sarıca-Coşkun, s. 6. 60 Madde 35 – Çocukla yapılacak mülakatlar 1. Taraflar aşağıdakileri sağlamak üzere gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaktır: a) bilgilerin yetkili makamlara bildirilmesini müteakiben, çocukla mülakat gereksiz bir gecikme olmaksızın yapılacaktır; b) çocukla mülakat yapılması gerektiğinde, bunlar bu amaca göre tasarlanmış veya uyarlanmış binalarda yapılacaktır; c) çocukla yapılacak mülakatlar bu amaçla eğitilmiş profesyonel personel tarafından yapılacaktır; d) mümkünse ve yerine göre, çocukla bütün mülakatları aynı şahıslar yapacaktır; e) mülakat sayısı müm- kün olduğunca sınırlı tutulacak ve ceza soruşturması için kesinlikle gerek-