Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

22 Kırılgan Mağdurun Beyanının CMK’nın 236. Maddesi Uyarınca Alınması ve Uygulanan ... usullerin benimsenmesine yönelik kanuni düzenlemeler vardır. 66 Konu çocuk olduğunda, çocuğun üstün yararıyla savunma hakkı den- gelenmek suretiyle, olaya özgü olarak karar verilmektedir. 67 Yukarıda da ifade edildiği üzere CMK’nın 236/2. maddesi uyarın- ca kural suçun etkisiyle psikolojisi bozulmuş çocuk veya mağdurun , “bu suça ilişkin soruşturma veya kovuşturmada tanık olarak bir defa” dinlen- mesidir. Zira suçun etkisiyle psikolojisi bozulan mağdurun ve özellik- le mağdur çocuğun tekrar dinlenmesi, o kişiyi tekrar yaralamaktadır. Duruşma dışında özel usulle alınan beyan delilinin ortaya ko- nulması, kaydın duruşmada izlenmesi 68 yani keşif yapılması suretiyle olur. Dolayısıyla söz konusu kayıtlar, tarafların da hazır bulunduğu duruşmada, baştan sona izlenmelidir. Ancak uygulamada, bu kayıt- ların duruşmada baştan sona izlendiğini söylemek güçtür. Bu durum- da, söz konusu delilin gereğine uygun olarak ortaya konulduğunu ve tartışıldığını söylemek mümkün değildir. İş yoğunluğu ve duruşma süresinin kısıtlılığı bu uygulamanın temel nedenidir. Hak verilebilir mazeretler, bu tür bir uygulamanın “hâkim, kararını ancak duruşmaya getirilmiş ve huzurunda tartışılmış delillere dayandırabilir” kuralına (CMK m. 217/1) aykırı olduğu gerçeğini değiştirmemektedir. Buna ek olarak söz konusu işlem, CMK’nın 289/1-(h) bendi uyarınca “hüküm için önemli olan hususlarda mahkeme kararı ile savunma hakkının sınırlandırılması” an- lamına gelmekte ve bir hukuka mutlak aykırılık hali teşkil etmektedir. Mağdurun yeniden dinlenmesi veya mağdura soru sorulması maddi gerçeğe ulaşılması bakımından kaçınılmaz olduğu takdirde, mahkeme mağduru yeniden çağırmak zorundadır. Bu durumda, mağ- dur çocuksa veya psikolojisi bakımından duruşmaya çıkması müm- kün değilse, mağdurun duruşmaya adli görüşme odasından bağlan- ması gerekir. Öte yandan adli görüşme odalarının kurulmasından önceki uygulamanın, belki de mahkemelerin kararlarının bozulma- sına yönelik kaygısının da etkisiyle, çoğunlukla ters yönde geliştiğini ve kişinin çağırılmamasının 69 istisna olduğunu ifade etmek istiyoruz. 66 Sarah J. Summers, Fair Trials, Oxford 2007 s. 135. 67 Feridun Yenisey- Ayşe Nuhoğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, 7. Bası, Ankara 2019, s. 523 ve 524. 68 Şahin-Göktürk, C. II, s. 153. 69 Çocuklar bakımından aynı yönde bkz. Neva Öztürk- Fahri Gökçen Taner- Ali Ersoy Kontacı, Çocukların Adalete Erişim Hakki Çerçevesinde Hukuki Yardım