Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

23 TBB Dergisi 2021 (153) Fahri Gökçen TANER Mağdurun duruşmada beyanda bulunması halinde örselenecek olması, AİHS’nin 6/3-(d) maddesinde yer alan soru sorma hakkının kı- sıtlanması sonucunu doğurabilir. 70 AİHS’nin 6/3-(d) maddesi, her tür davada sanık veya müdafi tarafından doğrudan soru sorma hakkının kullanılmasının zorunlu olduğu şeklinde yorumlanamaz. 71 Başka bir deyişle kural doğrudan soru sormadır, ancak mağdurun kırılgan ol- duğu hallerde faille karşı karşıya gelmesi örselenmesine yol açacaksa; savunma hakkının dengelenmesi kaydıyla, doğrudan soru sorma yeri- ne, aracı kullanılarak soru sorulmasına yol açan bir takım yöntemlere başvurulması, adil yargılanma hakkını ihlal etmez. Buna karşın mağ- durun beyanını teyit eden kuvvetli delil bulunmadığı veya çelişkili delillerin bulunduğu hallerde, mağdura soru sorulamaması ve sanık hakkında mahkûmiyet kararı verilmesi, AİHS’nin 6/3-(d) bendinin ih- lali 72 anlamına gelir. Hâkimler, avukatlar, cinsel istismar mağduru olup adli görüşme odasını kullanan çocuklar ve adli görüşmecilerle görüşülmek suretiyle yürütülen bir araştırmada; hâkimlerin, ilgililerin adli görüşme odasın- dan beyanlarının alınmasının doğrudan doğruyalık ilkesine zarar ve- rebileceği yönünde birtakım kaygılar taşıdığı ifade edilmiştir. 73 Belirt- mek gerekir ki bu kaygılar yersiz değildir. Nitekim aynı araştırmada hâkimler son derece isabetli olarak, önlerindeki ekran küçük olduğun- da mağdurun mimiklerini ve tepkilerini yeterince iyi gözlemleyeme- diklerinden şikâyet etmişlerdir. 74 Video konferans yoluyla yapılan bağ- lantı, hiçbir şekilde yüz yüzeliğin yerini tutmaz. Bu tespit, duruşmaya ister adli görüşme odasından ister başka yerden katılsın, duruşmaya uzaktan katılan tüm süjeler için geçerlidir. Dolayısıyla burada, adil yar- gılanma hakkının altında yer alan zımni bir güvence olan doğrudan doğruyalık ilkesine yönelik bir müdahale söz konusudur. Modern ceza muhakemesinde bu müdahale, insan onurunu merkeze alma kaygı- sıyla, bilerek ve mağdurun menfaatleriyle sanığın menfaatleri denge- lenmek suretiyle gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmada ele alınan tüm Hizmetlerine Dönük İhtiyaç Analizi, Ankara 2019, s. 69 ve 70. Aynı yönde bkz. Sarıca-Coşkun, s. 6. 70 Yenisey-Nuhoğlu, s. 524. 71 Barkhuysen-Van Emmerik-Jansen-Fedorova, s. 649. 72 Lučić/Hırvatistan, 27.02.2014, §74-88. 73 Sarıca-Coşkun, s. 4. s. 19 ve 20. 74 Sarıca-Coşkun, s. 4. s. 13.