Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

402 Gemi Adamlarının Gemi Alacaklısı Hakkı 3. Hak Düşürücü Süre ve Zamanaşımı 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’na (TMK) 85 göre ayni bir hak olan rehin hakları herhangi bir hak düşürücü süre ya da zamanaşımına tâbi değildir. 86 Ancak sınırlı bir ayni hak olan gemi alacaklısının rehin hakkı belirli sürelerin dolmasıyla sona ermektedir. Aleniyetten yok- sun olan bu rehin hakkı ipotekli alacaklıların menfaatlerini ve gemiyi iyi niyetli olarak satın alan üçüncü kişilerin mülkiyet hakkını olum- suz yönde etkilemektedir. Kredi veren kuruluşların ve gemiyi alan iyi niyetli üçüncü kişilerin menfaatlerin korunması amacıyla, bu kişiler tarafından öngörülemeyecek olan gemi alacaklılarının kanuni rehin hakkı, hak düşürücü sürelere tâbi tutulmuştur. 87 Mülga Kanun döneminde kanuni rehin hakkı (ETK m. 1259) ve rehin hakkı sağlayan gemi alacaklısı hakkı (ETK m. 1260) yalnızca za- manaşımı ile sınırlandırılmaktaydı. TTK m. 1326 ile birlikte 1993 Rehin MS m. 9’a uygun olarak hak düşürücü süreler kabul edilmiştir. Buna göre gemi alacaklısı, kanuni rehin hakkını hak düşürücü sürelerin so- nunda ileri süremeyecekken; rehin hakkı sağlayan asıl alacak TTK m. 1327’ye göre zamanaşımına uğramadığı sürece borçluya karşı ileri sü- rülebilecektir. 88 1993 Rehin MS’nin 4. maddesinden TTK m. 1320/1’in “a” ila “e” bentlerine aynen alınan gemi alacakları için tanınan kanuni rehin hak- kı bir yıllık hak düşürücü süreye tâbi tutulmuştur (TTK m. 1326/1, c. 1). Ancak müşterek avarya garame payı alacakları için 1993 Rehin MS m. 6’ya uygun olarak TTK m. 1326/2 “a” ve “b” bentlerinde belirtilen altı aylık ve altmış günlük süreler uygulanacaktır. 89 Kanunda belirtilen bu hak düşürücü süreler gemi adamı alacakla- rı bakımından gemi adamlarının gemiden ayrıldığı tarihten (TTK m. 1326/1-a), diğer gemi alacakları için ise alacağın doğduğu tarih esas alınarak başlayacaktır (TTK m. 1326/1). 90 85 RG 08.12.2001, S.24607. 86 Oğuzman/Seliçi/Oktay – Özdemir, s. 29. 87 Süzel, s. 292 – 293. 88 Atamer, Deniz Ticareti Hukuku II, s. 188. 89 Atamer, Deniz Ticareti Hukuku II, s. 191; SÖZER, s. 647. 90 Sözer, s. 647; Süzel, s. 301; Atamer, Deniz Ticareti Hukuku II, s. 189.