Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

406 Gemi Adamlarının Gemi Alacaklısı Hakkı 1. Kaptan ve Kılavuz Kaptan DİŞK m. 2/1-C’ye göre “Gemiyi sevk ve idare eden kimseye veya zo- runlu sebeplerle görevi başında bulunmaması halinde ona vekalet eden kim- seye kaptan denir” Kaptan, tüm geminin sevk ve idaresinden sorumlu, gemide çalışan en yetkili gemi adamıdır. 112 Ayrıca hukukumuzda kap- tanın, yolculuk esnasında donatanın, taşıyanın, yükletenin, taşıtanın, gönderilenin ve ilgisi bulunan diğer kişilerin menfaatlerini korumaya yetkili ve sorumlu olan kişi olduğu belirtilmektedir. 113 Gerek TTK’da gerekse DİŞK ve diğer tüm mevzuatımızda kaptan gemi adamı olarak kabul edilmektedir. DİŞK m. 2/1-Ç’de ise “Kaptan veya işveren adına ve hesabına harekete yetkili olan kimseye işveren vekili de- nir.” şeklindeki düzenlemesi ile kaptanın, diğer gemi adamlarına kar- şı işveren vekili konumunda olduğu belirtilmiştir. Ancak bu durum kaptanın donatan karşısında işçi ve gemi adamı olmasını etkilemez. Kaptanın DİŞK’dan doğan haklarından ve TTK’daki gemi adamlarına tanınan imtiyazlardan yararlanmasına engel olmaz. Buna göre kaptan hem işveren vekili hem de gemi adamı niteliği taşımaktadır. 114 Yar- gıtay önceleri birinci kaptanın gemi adamı (işçi) sayılmaması yönün- de kararlar 115 vermişse de bu kararından dönerek birinci kaptanın da gemi adamı (işçi) niteliği taşıdığını kabul etmiştir. 116 Buna karşın TTK m. 1079 maddesine göre paydaş donatan olan gemi kaptanı, Deniz İş Hukuku kapsamında işçi sayılamayacak ve DİŞK hükümlerinden ya- rarlanamayacaktır. 117 Sığ, akıntılı ve derinlikleri tam olarak bilinemeyen boğaz ve liman- larda, bu yerel suları iyi bilen ve gemi kaptanlarına yardımcı olan de- 112 Tekil, s. 194; Kender/Çetingil/Yazıcıoğlu, s. 299; Mehmet Nusret Bedük, Deniz İş Sözleşmesi, Ekin Yayınevi, Bursa 2012, s. 14. 113 Kar, s. 110; Sezgi Öktem Songu, ‘’Deniz İş Hukukunda İş Sözleşmesinin Sona Er- mesi ve Sonuçları’’, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi , 2004, S. 3, s. 840; K. Ahmet Sevimli, İş Hukukunda Kaptan, Yüksek Lisans Yeterlik Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa 1999, s. 49. 114 Süzek, s. 199; Kar, s. 111 – 112; Bedük, s. 14 – 15; Serdar Acar, Gemiadamı Taleple- ri, Akademi Yayınları, İstanbul 2012, s. 15. 115 Yargıtay HGK, K.T: 15.05.1974, 1970/9-112 E., 1974/520 K. (www.sinerjimevzuat. com.tr, E.T: 10.04.2020). 116 Yargıtay HGK, K.T: 14.01.1981, 1979/11-263 E., 1981/11 K. (www.sinerjimevzuat. com.tr, E.T: 10.04.2020). 117 Kar, s. 112 – 113.