Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

410 Gemi Adamlarının Gemi Alacaklısı Hakkı rını gemide geçirmemekte, iaşe ve barınmaları karşılanmamaktadır. Gemiyle ilgili hiçbir sorumluluğu bulunmayan bu personelin DİŞK’na tâbi olmayacağı, 4857 sayılı İş Kanunu’na tâbi olacağı haklı olarak ileri sürülmüştür. 131 B. Gemi Adamlarının Alacakları 1. Gemide Çalıştırılmaları Dolayısıyla Ödenecek Ücretler ve Diğer Tutarlar ile Bu Hallere Yabancılık Unsurunun Etkisi a. Gemi Adamı Alacaklarının Kapsamı MehazAlman Ticaret Kanunu’na benzer olarak 1929 tarihli ETK’nu m. 1295/1 b. 3 ve 1956 tarihli ETK m. 1235/1 b. 3’te gemi adamlarına “ hizmet ve iş sözleşmelerinden doğan alacakları” için gemi alacaklısı hak- kına başvurma imkânı verilmiştir. 2011’de kabul edilen TTK ile bir- likte 1993 tarihli Rehin MS’ye uygun olarak gemi alacağının doğması için “gemide çalıştırılma” ölçütü kabul edilmiştir. Bu sayede hükmün kapsamı genişletilerek gemide herhangi bir iş ya da hizmet sözleşmesi olmadan çalışan gemi adamları da ücret alacakları için gemi alacaklısı hakkından yararlanabilecektir. 132 Gemi adamının, gemi alacaklısı hakkı kazanabilmesi için gereken gemide çalıştırılmakta olma koşulu, tüm hizmetin/çalışmanın aralık- sız gemide gerçekleşmesini gerektirmez. Kanun gereği ya da işvere- nin onayı ile gemiden ayrı geçirilen süreler için doğan alacaklar da bu hükmün kapsamındadır. 133 Örneğin, gemide çalıştırılmak üzere bir otelde bekletilen gemi adamlarının, bu süre zarfında doğan alacakları da gemi alacaklısı hakkı kapsamındadır. 134 Gemi adamlarının işveren ile olan iş sözleşmesi ve bu sözleşmeye uygulanacak olan mevzuat 135 uyarınca gemide çalışmaları sebebiyle 131 Kar, s. 92 – 93; Bedük, s. 11 – 12. 132 Atamer, Deniz Ticareti Hukuku II, s. 156; Sözer, s. 618; Süzel, s. 208; İngiliz ve Amerikan Hukuklarında kabul gören “gemiye sağlanan hizmet neticesinde hak edilen ücret” ölçütünün kabul edilmesinin daha geniş bir koruma sağlayacağı yö- nündeki görüş için bkz. Günay, s. 109 – 110. 133 Atamer, Deniz Ticareti Hukuku II, s. 157. 134 İngiliz Hukukunda aksi yönde bir uygulama için bkz. Ever Success [1999] 1 Lloyd’s Law Reports, s. 833 – 834; detaylı bilgi için bkz. Günay, s. 114; Süzel, s. 215, dn 647. 135 ILO tarafından kabul edilen milletlerarası sözleşmelerde bu mevzuat kapsamın-