Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

412 Gemi Adamlarının Gemi Alacaklısı Hakkı Bağlama limanı dışında bulunduğu zamanlarda geminin iyi halde muhafazası için kaptan tarafından gerçekleştirilen hukuksal işlemler- den doğan masraflar Deniz Vasıtalarının Rehni ve İmtiyazı ile Alâkalı Bazı Kaidelerin Tevhidi Hakkındaki Milletlerarası Sözleşme (1926 Rehin MS) m. 2 b. 5 uyarınca gemi alacaklısı hakkı ile teminat altı- na alınmaktaydı. Bu alacak kalemlerine Gemi Alacaklısı Haklarına ve Gemi İpoteklerine Bazı Kuralların Birleştirilmesi Hakkında Milletlera- rası Sözleşme (1967 Rehin MS) ve 1993 Rehin MS’de yer verilmemiştir. Buna karşın Alman hukukçular tarafından 1993 Rehin MS görüşmeleri sırasında bu istemlerin diğer tutarlar kavramı içine girecek şekilde yo- rumlanmasından endişe duyularak diğer tutarlar ibaresinin metinden çıkarılması önerilmiştir. Ancak gemi adamlarının işverenle iş ilişki- sinden doğan alacakları gemi alacaklısı hakkı ile güvence altına alın- mıştır. Yoksa kaptanın, donatanı temsil yetkisine dayanarak yaptığı işlemler, iş sözleşmesinden doğan alacak olarak değerlendirilemez. Bu sebeplerle ve gemi adamlarına sağlanan güvencenin daraltılmaması maksadıyla, hükümde herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. 141 Buna göre gemi adamlarının donatan adına, hizmet ilişkisi sebebiyle de olsa başka bir hukuki sebepten kaynaklı alacakları TTK m.1320/1-a hükmü kapsamında bir gemi alacağı hakkı vermeyecektir. 142 Gemi adamlarının ücretinin tespiti ve hesaplama şekli, gemi adamı ücreti kavramı üzerinde bir önem taşımaz. Bu sebeple ücret aylık ya da saat hesabı üzerine tespit edilebileceği gibi sefer başına götürü ücret 143 ya da kârdan pay alma şeklinde de kararlaştırılması gemi adamlarının gemi alacaklısı hakkı imtiyazından yararlanmasına engel olmaz. 144 b. Yabancılık Unsurunun Gemi Adamlarının Ücret Alacaklarına Etkisi Gemi adamlarının büyük bir çoğunluğu yaptıkları iş gereği çalış- malarını ya farklı ülkelerde ya da açık denizlerde gerçekleştirmekte- 141 Süzel, s. 216; Atamer, Deniz Ticareti Hukuku II, s. 156; Atamer, İcra, s. 186. 142 Atamer, Deniz Ticareti Hukuku II, s. 157; Barlas, s. 37 – 38. 143 Birim saptanmasının güç olduğu veya birbirine benzememesi nedeniyle seri ola- rak yapılması mümkün bulunmayan ya da devamlılık göstermeyip bir süre sonra biten işlerde işin sonucuna göre ücret kararlaştırılmasıdır. Bkz. Süzek, s. 397. 144 Barlas, s. 36 – 37; Sözer, s. 618; Çağa/Kender, Deniz Ticareti Hukuku III, s. 30 dn 15.