Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

413 TBB Dergisi 2021 (153) Enes ALİŞ dir. Ayrıca bir gemide çoğu zaman farklı vatandaşlıklara sahip gemi adamları da çalışabilmektedir. Bu durumların hepsi iş ilişkisinde ya- şanacak olası bir ihtilafta olaya yabancılık unsuru katmaktadır. Yaban- cılık unsuru bulunan bir olayda gemi adamının kanuni rehin hakkını kullanarak alacağına ulaşmak istemesi halinde hangi ülke hukukunun uygulanacağı öncelikli olarak belirlenmesi gerekir. Burada iki aşamalı bir tespit yapmak gerekmektedir. İlk olarak yabancılık unsuru bulunan olaylarda gemi adamlarının işçilik alacaklarının hangi ülke hukukuna göre tespit edileceği sorusu- na cevap bulmak gerekmektedir. Bilindiği üzere bir hukuki ihtilafta yabancılık unsuru 145 bulunması halinde 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) 146 uygulana- caktır. 147 Yabancılık unsuru bulunan bir olayda gemi adamının kıdem dahil olmak üzere diğer tüm işçilik alacakları için “İş Sözleşmeleri” baş- lıklı MÖHUK m. 27 hükmü uygulama alanı bulacaktır. Maddenin ilk fıkrasına göre tarafların iş akdinde serbestçe tayin ettiği hukuk hâkim tarafından uygulanacaktır. Ancak gemi adamının mutad işyeri huku- kunun emredici hükümleri uyarınca sahip olacağı asgari korumaya ilişkin kurallar saklı kalacaktır. Başka bir ifadeyle seçilen hukuk mutad 145 Kavram hakkında farklı tanımlar ve ayrıntılı bilgi için bkz. Ersin Erdoğan/Canan Erdoğan, “Türkiye’den Yurtdışına Götürülen İşçiler Hakkındaki Yargıtay Kararı- nın Değerlendirilmesi”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi , 2016, S. 50, C. 13, s. 961 – 964 Belkıs Vural Çelenk, “Yabancı Unsurlu İş Sözleşmelerinde For Devletinin Doğrudan Uygulanan Kurallarının Tespiti ve Uygulanması”, Yıldı- rım Beyazıt Hukuk Dergisi , 2017, S. 1, C. 3, s. 279 – 280; Kudsiye Nazlı Kafa Karaka- ya, Roma I Tüzüğü ile Karşılaştırmalı Olarak Yabancı Unsurlu İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk, Adalet Yayınevi, Ankara 2020, s. 13 – 18; Doğa Elçin, Millet- lerarası Unsurlu Bireysel ve Toplu İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk, Adalet Yayınevi, Ankara 2012, s. 39 – 46; Yargıtay HGK, K.T: 07.06.1989, 1989/10-316 E., 1989/411 K. (www.sinerjimevzuat.com.tr , E.T: 16.04.2020); Ayrıca doktrindeki, yabancılık unsuru bulunmaması halinde tarafların yabancı hukuk seçme iradesi, sözleşmeyi yabancı unsurlu hale getirip getirmeyeceği tartışması hakkında bkz. Kafa Karakaya, s. 14 – 17. 146 RG 12.12.2007, S. 26728. 147 Kanun’un uygulanması için yabancılık unsuru şart olsa da herhangi bir tanımı yapılmamıştır. Söz konusu kavrama ilişkin mevzuatımızda yol gösterici ilk tanım 21.06.2001 tarihli 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanun’un “Yabancılık Unsu- ru” başlıklı ikinci maddesinde yapılmıştır. Burada yer alan tanımın yalnızca ticari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklarla sınırlı uygulama alanı bulacağı hakkında bkz. Mesut Aygün, “Yabancılık Unsurunun Mahiyeti ve Yargılamadaki Rolü”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , 2014, Özel Sayı, Cilt: 16, s. 1032.