Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

414 Gemi Adamlarının Gemi Alacaklısı Hakkı işyeri hukukunun işçiye sağladığı korumadan daha az koruma sağla- ması halinde, bu hukuk seçimi dikkate alınmayacaktır. 148 Doktrinde iş sözleşmelerinde hukuk seçiminin açık ya da örtülü yapılabileceği gibi; tam veya kısmi yapılabileceği de kabul edilmektedir. 149 Taraflar iş sözleşmesinde herhangi bir hukuk seçimi yapmamış olmaları halinde MÖHUK m. 27/2 gereği gemi adamının işini mutad olarak yaptığı yer hukuku (lex loci laboris) 150 uygulanacaktır. İşin za- man ve içerik olarak çoğunlukla gerçekleştiği yer mutad iş yeri huku- ku olarak kabul edilmektedir. 151 Mutad işyerinin uzun bir zaman için dahi olsa geçici olarak değişmesi, bağlama kuralının uygulanmasını engellemeyecektir (MÖHUK m. 27/1-c.2). 152 İşçinin iş görme edimini gerçekleştirdiği mutad bir işyerinin bulunmaması, sürekli olarak farklı ülkede ya da hiçbir ülke egemenliği altında olmayan yerlerde çalışma- sı halinde MÖHUK m. 27/3 gereği işverenin esas işyerinin 153 bulunduğu ülke hukuku uygulama alanı bulacaktır. Bu hüküm sürekli olarak açık denizlerde seyrüseferde olan gemi adamları için önem arz etmekte- dir. 154 Esas işyeri kavramı ile işverenin işyeri merkezinin bulunduğu ülke kastedilmektedir. 155 Ancak Kanun işverenin birden fazla işletme merkezi bulunması ya da işletme merkezi bulunmaması durumunda hangi ülke hukukunun uygulanacağını belirtmemiştir. 148 Seçilen hukuk ile mutad işyeri hukuku arasında işçi lehine olan asgari düzenle- menin tespiti “yararlılık ilkesine” göre yapılmaktadır. Buna göre işçi lehine daha elverişli olan hukuk tespit edilmektedir. Yararlılık karşılaştırması yöntemleri ve karşılaştırma ölçütleri hakkında detaylı bilgi için bkz. Vahit Doğan, “5718 sayılı Kanun’a Göre İş Akdine Uygulanacak Hukukun Tespiti”, GÜHFD, Dr. İbrahim Ongün Armağanı, 2007, C. XI, S. 1-2, s. 155 – 158; Zeynep Derya Tarman, “Yaban- cılık Unsuru Taşıyan İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk”, AÜHFD, 2010, C. 59, S. 3, s. 530 – 533; Kafa Karakaya, s. 42 – 45. 149 Aysel Çelikel/B. Bahadır Erdem, Milletlerarası Özel Hukuk, 14. Bası, Beta Yayı- nevi, İstanbul 2016, s. 390; Tarman, s. 528 – 529; Kafa Karakaya, s. 23 – 29; Elçin, s. 77 – 79. 150 Mutad işyeri hukuku kavramı hakkında detaylı bilgi için bkz. Elçin, s. 120 – 126; Kafa Karakaya, s. 48 – 58. 151 Tarman, s. 534; Erdoğan/Erdoğan, s. 974 152 Çelikel/Erdem, s. 390. Hangi durumlarda mutad işyerinin geçici olarak değiştiği hususunda farklı görüşler için bkz. Tarman, s. 536 – 537; Elçin, s. 129 – 137. 153 Kafa Karakaya, s. 58 – 62. 154 Gemi adamlarının iş sözleşmesine geminin bayrak ülkesinin uygulanması gerek- tiği yönündeki tartışmalar için bkz. Elçin, s. 145 – 146. 155 Tarman, s. 537.