Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

416 Gemi Adamlarının Gemi Alacaklısı Hakkı aynî haklar gemilerin tescil edildiği devletin hukukuna tâbi tutulmuş- tur. Bu hüküm, 1999 tarihli Sözleşmenin anılan hükmüyle çelişmekte- dir. Söz konusu çelişkinin yaratacağı sorunları gidermek için TTK’nun meclisteki görüşmeleri sırasında bir önerge ile gemi alacaklısı hakkı veren alacak kalemlerini düzenleyen 1320. maddeye eski kanunda bu- lunmayan üçüncü bir fıkra eklenmiştir. Bu fıkraya göre, “Türkiye’de yargı yoluyla ileri sürülen bir alacağın gemi alacaklısı hakkı verip vermediği, Türk hukuku uyarınca belirlenir” denilmiştir. Buna göre yabancılık unsu- ru olan bir olayda, olaya uygulanacak olan hukuktan bağımsız olarak gemi adamları, işçilik alacakları için Türk mahkemelerine başvurdu- ğunda hâkim, TTK m. 1320/3 gereğince bu alacağın gemi alacaklısı hakkı verip vermediğini Türk hukukuna göre belirleyecektir. 162 c. Özellik Arz eden Bazı Gemi Adamı Ücretleri Gemi adamlarının gemi alacaklısı veren ücret alacaklarından ge- nel olarak bahsettikten sonra özellik arz etmesi ve birtakım tartışmalar olması sebebiyle bazılarını detaylıca incelemekte fayda vardır. aa. Kıdem Tazminatı Kıdem tazminatı; 163 Kanunda gösterilen fesih hallerinde en az bir yıllık kıdeme sahip işçiye veya işçinin ölümü halinde hak sahiplerine işveren tara- fından kanun gereği ödenmesi icap eden, miktarı işçinin kıdemine ve son brüt kazancına göre belirlenen bir miktar paradır. 164 Kıdem tazminatının huku- ki niteliği konusunda doktrinde bir fikir birliği bulunmamaktadır. 165 162 Süzel, s. 169. 163 Kıdem tazminatı ilk kez Fransa’da fabrikada işinden başarıyla ayrılan işçilere iş- veren tarafından hediye olarak verilmeye başlanmış ve sonraları toplu iş sözleş- melerine bir tazminat olarak girmiş ve en nihayetinde de yasalarla hüküm altına alınmıştır. Ayrıntılı bilgi için bkz. Tamer Demirbilek, “Kıdem Tazminatına Hak Kazanabilmek İçin Öngörülen Koşullar”, TBB Dergisi , Aralık 2014, S. 115, s. 432 – 433. 164 Resul Limon, “Türkiye’de Kıdem Tazminatının Tarihi Gelişimi ve Kıdem Tazmi- natı Fonu”, İş ve Hayat Dergisi , 2015, C. 1, S. 1, s. 148; F. Kerim Anadolu, “Kıdem Tazminatı Koşulları ve İşçinin Kıdeminin Hesaplanması”, Selçuk Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 2003, S. 10, s. 241. 165 Kıdem tazminatının ücret niteliğinde olduğu, tazminat niteliğinde olduğu, işsizlik sigortası niteliğinde olduğu, iş güvencesi sağlama niteliğinde olduğu ve ikramiye niteliğinde olduğu görüşleri ileri sürülmüştür. Bu görüşlerin hepsi eleştirilmiş ve bu nitelendirmelerin kıdem tazminatını açıklamada yetersiz kaldığın ve bu sebep- le kıdem tazminatının sui generis (kendine özgü) bir kurum olduğu savunulmuş-