Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

424 Gemi Adamlarının Gemi Alacaklısı Hakkı DİŞK m. 28/3 denizde yapılan çalışmanın özelliği dikkate alınarak günlük ve haftalık çalışma süresini aşsa dahi fazla çalışma sayılmaya- cak işleri düzenlemiştir. Bunlar; • Geminin, gemideki şahısların veya gemi hamulesinin(yükünün) selameti için kaptanın yapılmasını zaruri gördüğü işler, • Gümrük, karantina ve sair sıhhi formaliteler dolayısıyla yerine ge- tirilmesinde zorunluluk bulunan ilave işler, • Gemi seyir halinde veya limanda iken gemide yaptırılan (yangın, gemiyi terketme, denizde çatışma, denizden adam kurtarma ve sa- vunma) talimleridir. Kanun bu işlerin fazla çalışma sayılmayacağını belirtmiştir. Ancak bu sürelerin normal iş sürelerinin hesaplanmasında dahil edilip edil- meyeceği konusunda bir açıklık bulunmamaktadır. Doktrinde ŞAH- LANAN bu sürelerin normal iş süresine dahil olduğu görüşünde 193 iken TUNCAY denizde çalışmanın hem farklı özelliği gereği özveri isteyen karakteri nedeni ile hem de 57 ve 76 sayılı ILO sözleşmeleri bu olağandışı çalışmaları fazla çalışma ve normal çalışma olarak sayma- ması sebebiyle bu sürelerin iş sürelerine dahil olmaması gerektiğini savunmaktadır. 194 DİŞK’nun 27. maddesi gemi adamlarından bazılarının yaptıkları işlerin niteliğinden dolayı iş sürelerine ilişkin hükümlerin dışında tu- tulmuştur. Buna göre birinci kaptan veya vekili, başmakinist, doktor, sağlık çalışanları, hemşire, hasta bakıcılar, kurtarma gemilerinde çalı- şanlar ve gemide kendi nam ve hesabına çalışanlar kanunda belirtilen iş sürelerine tâbi olmayacaklar. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 93 ve 109 sayılı sözleşmelerine benzer olarak DİŞKm. 28 uyarınca yapılan fazla çalışmanın her saatine ödenecek ücret normal saat ücretinin %25 fazlasıdır. Doktrinde, 4857 sayılı İş Kanunu ve Basın İş Kanunu’nda fazla çalışma ücreti normal 193 Fevzi Şahlanan, “Deniz İş Hukukunda İş Süresi, Fazla Çalışma, Yıllık Ücretli İzin ve Hafta Tatiline İlişkin Sorunlar”, TÜHİS Dergisi , Kasım 1998, C. 11, S. 7, s. 11 – 16. 194 Can Tuncay, “ILO Normları Işığında Gemiadamının Çalışma ve Dinlenme Sü- releri”, Devrim Ulucan’a Armağan, Legal Yayınevi, İstanbul 2008, S. 91, s. 115; Dündar, s. 151; Kar, s. 158.