Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

426 Gemi Adamlarının Gemi Alacaklısı Hakkı işçinin dinlenmesi, bedensel ve ruhsal yorgunluğunu üzerinden atma- sı ve böylece zindeliğini koruyabilmesi amacıyla yılda bir kere, işçinin ücreti kesilmeksizin, birbirini takip eden günler şeklinde sağlanan ka- nuni bir izindir. 200 Yıllık ücretli izin işçinin kişilik haklarına ilişkin ol- duğundan işçinin bu hakkından vazgeçmesi hukuken geçerli değildir (DİŞK m. 40/3-c. 2, TMK m. 23/2). 201 Gemi adamının yıllık ücretli izni farklı ihtimallere göre değişiklik gösterecektir. Gemi adamı DİŞK’na tâbi bir çalışan ise İş Kanunu’nda belirtilen bir yıllık süreden farklı olarak en az altı ay çalışmış olan gemi adamı yıllık ücretli izine hak kazanacaktır. Hak kazanma süresinin aynı işverenin emrinde (aynı işverene ait farklı gemilerde yapılan ça- lışmalar da dahil olmak üzere) veya aynı gemide bir takvim yılı içinde farklı işveren emrinde geçmesi gerekir. 202 Yıllık ücretli izne hak kazan- mak için çalışmanın kesintisiz olması şartı aranmaz. 203 4857 sayılı İş Kanunu, yıllık ücretli izin sürelerini kıdeme göre ar- tan kademeli bir artış yöntemini seçmesine karşın, DİŞK altı aydan bir yıla kadar çalışması olanlara 15 günden az, bir yıldan fazla çalışma- sı olanlar için ise 30 günden az izin verilemeyeceğini hüküm altına almıştır. Türkiye’nin de taraf olduğu 2006 tarihli Denizcilik Çalışma Sözleşmesine göre gemi adamına her ay için 2,5 gün izin verilmesi- ni öngörülmüştür. Sözleşme altı aylık bir çalışmada 15 gün izin hakkı sağladığından DİŞK ile çelişmemektedir. 2006 tarihli Denizcilik Çalışma Sözleşmesi, sözleşmeye taraf ülke- lerin yetkili makamlarının, uluslararası sefer yapmayan ve 200 gros- tonilatonun altında bulunan gemilere sözleşme hükümlerinin uy- gulanmamasını kararlaştırabileceğini belirtmiştir. DİŞK’nun “kanun kapsamı” başlıklı 1. maddesinde Kanun’un 100 grostonilatonun üzerin- deki gemilerde çalışanlar için uygulanacağını belirtmiştir. Buna göre 100 grostonilatonun altında bulunan gemilerde çalışan gemi adamları için hangi kanun hükümlerinin uygulanacağı sorusu gündeme gele- 200 Ebru Kılıç, “İş Hukukunda Yıllık Ücretli İzin”, TAAD , 20 Ocak 2011, C. 2, Y. 2, S. 4, s. 174 – 175; Süzek, s. 863 vd. 201 Yargıtay HGK, K.T: 05.07.2000, 2000/9-1079 E., 2000/1103 K., Yargıtay 9. HD, K.T: 08.07.2010, 2008/33840, 2010/22535 (www.sinerjimevzuat.com.tr , E.T: 28.04.2020); Kar, s. 171. 202 Kar, s. 173. 203 Tuncay, s. 122.