Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

429 TBB Dergisi 2021 (153) Enes ALİŞ 3. Gemi Adamları Adına Ödenmesi Gereken Sosyal Sigorta Katılma Payları Mehaz 1993 Rehin MS ile uyumlu olarak gemi adamları adına ödenmesi gereken sosyal sigorta katılma payları TTK m. 1320/1-a’da düzenlenmiştir. Buna göre Sosyal Sigorta Kurumu tarafından doğru- dan gemi adamlarından istenebilecek olan ve işverenin gemi adamları- nın ücretinden keserek onlar adına yatırması gereken ancak yatırılma- yan prim borçlarının gemi alacağı olacağı kabul edilmektedir. 214 Yoksa kurum lehine, işverenin diğer işçiler adına ödemesi gereken primler ile kendi işletmesine ait prim borçları için, gemi üzerinde gemi alacak- lısı hakkı ileri sürülemeyecektir. 215 Yasa değişikliği ile gemi adamı, söz konusu ödemelerden muaf tutulur ya da bu ödemeler ortadan kaldırı- lırsa artık bu hususta bir gemi alacağından da bahsedilemeyecektir. 216 SONUÇ Kaynağı Roma Hukukuna kadar dayandırılan gemi alacaklısı hakkı, koşulların oluşması halinde sahibine herhangi bir tescile gerek olmaksızın kendiliğinden ve kanun gereği bir rehin hakkı bahşeder. Bu öyle bir haktır ki aleniyetten yoksun olmasına rağmen gemiye zil- yet olan üçüncü kişilere dahi diğer tüm alacaklardan öncelikli olarak başvurma imkânı sağlamaktadır. Hakkın konusunun gemi ve eklen- tilerinden oluştuğu gemi alacaklısı hakkı deniz ticaretinin sürekliliği için vazgeçilemez bir hukuki müessesedir. Gemi alacaklısı hakkının doğumuna sebep olan alacaklar sözleşme, haksız fiil ya da kanundan kaynaklı olabilir. Gemi adamı, donatanın denetimi ve talimatı altında, deniz seyrü- seferindeki gemide ve gemiye ilişkin hizmetlerde çalıştırılan kişiler- dir. Kanımızca kılavuz kaptanların kara merkezli bir işletmeye bağlı olarak hizmet akdi benzeri bir sözleşme olan kılavuzluk faaliyeti ger- çekleştirmeleri, donatanın emir ve talimatı altında bulunmamaları ve gemi kaptanına göre sınırlı sorumlulukları bulunması sebeplerinden dolayı gemi adamı olarak nitelendirilmeleri mümkün değildir. Feri- 214 Süzel, s. 221. 215 Atamer, Deniz Ticareti Hukuku II, s. 159; Süzel, s. 222; Sözer, s. 617; Atamer, İcra, s. 188. 216 Sözer, s. 617.