Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

33 TBB Dergisi 2021 (153) Fahri Gökçen TANER şeklindeki günlük dil kullanımı yerine, kanun tasarısında yer alan ifa- deye benzer şekilde “kayıtlar dosyada saklanır ve kaydın örneği verilmez” ifadesi daha uygun olurdu. AİHM’nin hem çocuk hem de yetişkin cinsel suç mağdurlarının duruşmaya getirilmemesi, ancak duruşma dışında alınan beyanların mahkemede delil olarak kullanılması konusunu ele aldığı çok sayıda karar vardır. 95 Bu kararlarda, mağdurun özel hayatına saygı gösteril- mesi hakkıyla savunma hakkı arasında, kararlarda sıkça geçen şu pa- ragraf vasıtasıyla ilişki kurulmaktadır: “Mahkeme cinsel suçlara ilişkin muhakemenin kendine has bazı özellikleri olduğunu gözetmektedir. Bu suçların muhakemesi, özellikle mağdur rızası hi- lafına sanıkla yüzleşmeye zorlandığında, mağdur için zor bir sınama 96 halini alabilmektedir. Bu kendine has özellikler, mağdur çocuk olduğunda daha önemli hale gelmektedir. Bu tür bir muhakemede, sanığın adil bir şekilde yargılanıp yargılanmadığı değerlendirilirken, mağdur olduğu iddia edilen kişinin özel ha- yatına saygı gösterilmesi gerektiği de hesaba katılmalıdır. Bu nedenle Mahkeme, cinsel istismar suçuna ilişkin muhakemede, savunma haklarının uygun ve etkili bir şekilde kullanılmasıyla bağdaşmak kaydıyla, mağduru korumak amacıyla birtakım tedbirlerin alınabileceğini kabul etmektedir”. 97 Delil inceleme hakkı, adil yargılanma hakkının ayrılmaz bir par- çası ve çelişmeli muhakeme hakkının bir gereğidir. 98 AİHM ve Ana- yasa Mahkemesi’nin çelişmeli muhakeme hakkına yüklediği anlam “taraflara dosyaya giren tüm bilgi ve belgelerden haberdar olma ve bunları tartışma imkânının tanınmas ıdır” . 99 Dolayısıyla kural, tarafların kovuş- turma evresinde hiçbir kısıtlamaya tabi olmaksızın dava dosyasına ve 95 Ayrıntılı bilgi için bkz. Taner, Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Çelişme ve Si- lahların Eşitliği, s. 430-438; Maffei, s. 60-66. 96 Mahkeme burada “ordali” terimini kullanmaktadır. Mahkemenin terim olarak, vicdani delil dönemi öncesinde sanıklara yapılan “suçsuzluk sınavı”na karşılık gelen bu kelimeyi seçmesi, mağdurun içinde bulunduğu durumun güçlüğünü or- taya koyması bakımından anlamlıdır. “Ordali” hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Taner, Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Çelişme ve Silahların Eşitliği, s. 96 ve 97. 97 Çok sayıda karar arasında örnek olarak bkz. S.N./İsveç 02.07.2002, §47; Bocos-Cu- esta /Hollanda, 10.11.2005, §69, Aigner/Avusturya, 10.05.2012, §37; Vronchenko/ Estonya, §56. 98 Taner, Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Çelişme ve Silahların Eşitliği, s. 90. 99 Ayrıntılı bilgi için bkz. Taner, Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında Çelişme ve Si- lahların Eşitliği, s. 74 vd.