Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

46 Şüpheli ve Sanığın Ceza Muhakemesi İşlemlerine Katlanma Yükümlülüğüne Getirilen ... İHAM, şüphelinin/sanığın soruşturma sürecinde onur ve haysiyeti- ni incitici bir biçimde muameleye tabi tutularak, Sözleşme’nin 3. madde- sinin ihlal eden kötü bir muamele ile suçlandırıcı bir delile ulaşılması du- rumunda (örneğin işkence ile), ispat değeri ne olursa olsun, hiçbir zaman failin suçluluğunu kanıtlamak üzere dayanılamayacağı kanaatindedir. Mahkemeye göre aksi bir düşünce, Sözleşme’nin 3. maddesi kapsamın- da yasaklamak istenen, ahlâken kınanacak türden bir eylemi dolaylı ola- rak meşrulaştırmaya hizmet edecektir. İHAM, Jalloh/Almanya kararında 3. madde ihlalinin göz ardı edilmesini, dikkat çekici bir biçimde “vahşi- liğin üzerine hukuk örtüsü örter” şeklinde ifade edilmiştir. 25 İHAM, insan- lık dışı ya da aşağılayıcı muamele olarak nitelendirilebilecek bir eylemle elde edilen maddi delilin, ispat değerine, sanığın kabulüne ve yargılama- da kullanılmasına itiraz hakkı tanınıp tanınmadığına bakılmaksızın adil yargılanma hakkının ihlal edildiği sonucuna varmaktadır. 26 Susma ve kendini suçlamaya zorlanamama hakkı kapsamında de- ğerlendirilmesi gereken diğer bir tartışma konusu ise Sözleşme’nin 8. maddesi ihlal edilerek elde edilen bir delilin kullanılmasının susma ve kendini suçlamaya zorlanamama hakkı kapsamında adil yargılanma ilkesini ihlal edip etmediğidir. İHAM’nin, Sözleşme’nin 8. maddesinde düzenlenen özel hayata saygı hakkının ihlali suretiyle elde edilen deliller konusunda 3. mad- denin ihlalinde olduğu gibi katı bir yaklaşım içinde olmadığını gör- mekteyiz. Mahkeme, bu konunun, başvurucunun savunma hakkına saygı gösterilmiş olması, söz konusu delilin kalitesi ve önemi ile içinde bulunulan koşullara bakılarak karara bağlanabileceği görüşündedir. İHAM, Bykov/Rusya davasında polisin yapmış olduğu gizli dinle- me önleminin hukuka uygun olmadığı tespitinde bulunarak özel ha- yatın gizliliğinin ihlal edildiğine karar vermiştir. Mahkeme, buna rağ- men özel hayatın gizliliğini ihlal suretiyle elde delilin kullanılmasının Sözleşme’nin 6. maddesi ile çelişmediği sonucuna varmıştır. 27 25 “Afford brutality the cloak of law” İHAM, Jalloh/Almanya, 11.7.2006, Başvuru No: 54810/00, pa.105. Bu çarpıcı ifade ilk olarak Amerikan Federal Mahkemesin- ce 1952 tarihli Rochin/Kaliforniya davasında kullanılmıştır (Rochin v. California, 342 US 165 (1952). Karar için bkz. https://caselaw.findlaw.com/us-supreme- court/342/165.html (erişim tarihi: 26.11.2020) 26 İHAM, Gäfgen/Almanya, 01.06.2010, 22978/05, pa. 167; İHAM, Jalloh/Almanya, 11.7.2006, 54810/00, pa.107-108; Doğru/Nalbant, C.1, s.775. 27 İHAM, Bykov/Rusya, 10.03.2009, Başvuru No: 4378/02, pa. 91.