Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

54 Şüpheli ve Sanığın Ceza Muhakemesi İşlemlerine Katlanma Yükümlülüğüne Getirilen ... İHAM, Heaney&McGuinnes/İrlanda kararında ise; 1939 tarihli bir Kanun’a dayanan “Devlet aleyhine işlenen suçlarda bilgi vermemeyi” müeyyide altına alan düzenlemeye ilişkin kolluk işlemiyle ilgili de- ğerlendirme yapıldığını görüyoruz. Başvurucular yasadışı örgüte üye olmak suçundan beraat ederken, polise sorgu sırasında bilgi verme- meleri nedeniyle altı ay hapis cezasına mahkûm olmuşlardır. İHAM, isnat edilen suçlamaya ilişkin bilgi vermeye zorlanmalarının, susma ve kendini suçlamaya zorlanamama hakkının özüne zarar verdiğini tespit etmiştir. İHAM, güvenlik ve kamu düzeninin söz konusu hak- ların özünü ortadan kaldıran bir hükmü haklı kılamayacağını belirt- miştir. 54 İHAM, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin 6. maddesindeki “adillik” ilkesinin, bu hakkın ayrım yapılmaksızın en basitinden en karmaşığına kadar tüm ceza muhakemesi süreçlerinde uygulanması gerektiği anlamına geldiği görüşündedir. 55 Bu kararlardan şu sonuçlara varmamız mümkündür: • Güvenlik ve kamu düzeni ile de olsa susma ve kendini suçlamaya zorlanamamahakkınınözünezararverilemez( Heaney&McGuinnes/ İrlanda Kararı). 56 • İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nde “susma ve kendini suçla- maya zorlanamama hakkı” geniş bir içeriğe sahiptir. Sadece ifade vermeyi reddetme hakkını değil, belge ve ticari kayıtları vermeyi reddetme hakkını da kapsar ( Funke/Fransa Kararı). • “Susma ve kendini suçlamaya zorlanamama hakkının”, hem so- ruşturma (Funke/Fransa) hem de kovuşturma evresinde (Saunders/ Birleşik Krallık) uygulanması gerektiği sonucuna ulaşıyoruz. 57 İHAM, Jalloh/Almanya kararında da; Saunders/Birleşik Krallık kara- rına atıf yapılarak, kan, saç örneği ya da vücut dokusu alınması iş- lemleri bedene yönelik pasif katlanma yükümlülüğü kapsamında hafif müdahaleler olarak nitelendirilmiştir. 58 Ancak somut olayda şüpheli- 54 İHAM, Heaney&McGuinnes/İrlanda, 21.03.2001, Başvuru No: 34720/97; Jackson, (2009), s. 837-838. 55 Jackson, (2009), s. 837. 56 İHAM, Heaney&McGuinnes/İrlanda, 21.03.2001, Başvuru No: 34720/97. 57 Sibel İnceoğlu, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa Mahkemesine Birey- sel Başvuru Kapsamında Bir İnceleme, Avrupa Konseyi, 2013, s.246. 58 İHAM, Jalloh/Almanya, 11.7.2006, Başvuru No: 54810/00, pa.114.