Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

55 TBB Dergisi 2021 (153) Ali Tanju SARIGÜL nin dört kolluk görevlisi tarafından tutularak, sağlık tehlikesi doğuran endoskopik bir işlemle (midesine sonda ile kusturucu madde verilmiş- tir) kusmasının sağlanmasının, hekim kontrolünde olsa bile, katlanma yükümlülüğünün kapsamını aşar nitelikte olduğuna karar verilmiştir. İHAM, söz konusu kararda kendini suçlamaya zorlanamama hak- kı kapsamında yaptığı değerlendirmede sırasıyla; yapılan müdahale- nin mahiyet ve derecesi, yapılan soruşturmada kamu yararının ağırlı- ğı, isnat edilen fiilin cezası, daha az riskli başka bir müdahale ile aynı sonuca ulaşılıp ulaşılamayacağı yönlerinden inceleme yapmıştır. 59 Mahkeme, önceki kararlarından farklı olarak soruşturmada “kamu yararı” unsurunu da incelenecek faktörler arasına dahil etmiştir. 60 İHAM, katlanma yükümlülüğü yönünden değerlendirme yapar- ken öncelikle delillerin toplanması için uygulanan müdahalenin mahi- yet ve derecesini dikkate almıştır. Mahkeme, başvuranı uyuşturucuyu kusmaya zorlamanın fiziksel ve zihinsel bütünlüğüne önemli ölçüde müdahale olduğu sonucuna varmıştır. İHAM, başvuranın dört polis memuru tarafından hareketsiz hale getirilerek, burnundan midesine bir boru ile kimyasal nitelikteki kusturucu madde verilmesi suretiy- le vücudunun patolojik reaksiyon göstermesinin sağlanması şeklinde gerçekleşen tıbbi müdahalenin onur kırıcı ve insanlık dışı muamele ni- teliğinde olduğunu belirtmiştir. İHAM, delillerin İHAS’nin 3.madde- sinin ihlal edilmesi suretiyle elde edildiğini, bu delillerin kullanılması suretiyle de kişinin kendisini suçlamama hürriyeti çerçevesinde adil yargılanma hakkının ihlal edildiği sonucuna varmıştır. 61 İHAM, şüphelinin önemli bir uyuşturucu satıcısı değil, sokak sa- tıcısı olduğunu, fiilinin en fazla altı ay hapis cezasını gerektirdiğini ve ertelenebildiğini vurgulamak suretiyle yapılacak müdahale ile ka- musal yarar arasında ölçülülük bulunmadığı görüşündedir. 62 Ayrıca İHAM, kusturucu ilaç kullanılmasının riskli olup, daha önce iki kişinin ölümüne neden olduğunu, yutulan uyuşturucunun doğal yollardan vücudu terk etmesinin beklenmesi suretiyle daha güvenli bir müda- hale ile aynı sonuca ulaşılmasının mümkün olduğunu, söz konusu 59 İHAM, Jalloh/Almanya, 11.7.2006, Başvuru No: 54810/00, pa.117. 60 Harris/O’Boyle/Bates/Buckley, s.265. 61 İHAM, Jalloh/Almanya, 11.7.2006, Başvuru No: 54810/00, pa.118. 62 İHAM, Jalloh/Almanya, 11.7.2006, Başvuru No: 54810/00, pa.119.