Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

58 Şüpheli ve Sanığın Ceza Muhakemesi İşlemlerine Katlanma Yükümlülüğüne Getirilen ... incelendiğinde; Alman Ceza Usul Kanunu’nda olduğu gibi, hâkim ya da mahkeme kararı ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cum- huriyet savcısı kararı ile yapılabildiği görülmektedir. Aynı madde (m.75) uyarınca; yapılacak işlemin tabip veya sağlık mensubu bir kişi tarafından yerine getirilmesinin gerekmesi, üst sınırı iki yıldan az hapis cezasını gerektiren suçlarda iç beden muayenesi ile vücuttan örnek ya da doku alınmamasının mümkün olmaması ve de en önemlisi yapılacak müdahalenin kişinin sağlığına zarar verme tehlikesinin bulunmaması koşulunun aranması, ölçülülük ilkesi ile uyumlu nitelikte bir düzenleme olduğunun göstergeleridir. Ayrıca şüpheli veya sanık bakımından rıza olsa bile hâkim kararına gereksi- nim vardır. Dolayısıyla kolluğun, şüpheli veya sanığın rızasını alarak beden muayenesi yapılmasının önüne geçilmiştir. 72 Ancak Ceza Muhakemesi Kanunu’ndaki düzenlemede, Alman Ceza Usul Kanunu’ndan farklı olarak, şüpheli veya sanığın rızasının olmaması durumuna ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Alman Ceza Usul Kanunu’nda (StPO m.81a) şüphelinin rızası ol- masa dahi, sağlığı için bir tehlike oluşturmayacağı hallerde, inceleme yapmak amacıyla kan örneği alınması ve bir doktor tarafından hekim- lik sanatının kurallarına uygun olarak vücuduna yapılan diğer mü- dahalelerin gerçekleştirilmesi mümkündür. Dolayısıyla Alman Ceza Usul Kanunu’nda “zorla muayene etme” yöntemi benimsenmiştir. Ancak bunun kişiye eza verir şekilde ve insan haysiyetini zedeler şe- kilde yapılması hukuka aykırıdır. 73 Yukarıda da belirtildiği üzere, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda benzer bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Ceza Muhakemesinde Be- den Muayenesi, Genetik İncelemeler ve Fizik Kimliğin Tespiti Hak- kında Yönetmelik’in “İlgilinin Rızası” başlıklı 18. maddesi; “Mevzuatta aranan tüm koşulların gerçekleşmiş olmasına ve şüpheli sanık veya diğer kişi- lerin bu konuda aydınlatılmış olmalarına rağmen muayene yapılmasına ya da örnek alınmasına rıza vermemeleri hâlinde, kararın infazı için ilgilinin mu- 72 Ünver/Hakeri, (2019, C.1), s.613. 73 Feridun Yenisey/Ayşe Nuhoğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, 7. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2019, s.636. Fransız Ceza Kanunu’nda ise muayene olmayana, ayrıca hâkim kararına uymama nedeniyle para cezası uygulanmakta, fakat zorla muayene yapılmamaktadır (Yenisey/Nuhoğlu, s.636).