Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

68 Yargıtay Kararları Işığında Suçüstü Halinde Şüphelinin Yakalanmasını Sağlamak Amacıyla ... Keza, genel kolluk açısından tanınan yetki, bütün boyutlarıyla değil suçüstü halinde bulunan şüpheliler bağlamında tartışılmakta- dır. Kuşkusuz, PVSK 16. madde bağlamında, özellikle bilirkişiler ve tanıklar için de uygulanması mümkün zorla getirme kararının icrası sırasında silah kullanılması, ölçülülük ilkesi yönünden kabul edilemez sonuçlara yol açabilecektir. Böyle bir yetkinin anayasal dayanağı bu- lunmamaktadır. Ancak, bu çalışma uygulamada da sıklıkla yaşanan suçüstü hali ile bağlantılı olarak silah kullanma yetkisini ele alacaktır. Nihayet, bu çalışmada zor ve silah kullanma yetkisini bütün olarak değerlendirmek yerine, suçüstü halinde kolluğun silah kullanma yet- kisini odağına almıştır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) de bir dizi kararında belirttiği üzere, öldürücü olmayan silahların kul- lanım tarzına göre öldürücü hale gelmesi mümkündür. Sözgelimi, biber gazı ölümcül sonuçlar yaratabilecek biçimde kullanılabilir. Ni- tekim, Anayasa Mahkemesi’nin de aynı yönde kararları mevcuttur. 4 Dolayısıyla, zor ve silah kullanma arasında bir sınır çizebilmek çoğun- lukla güçtür. Ancak, bu çalışma kapsamı itibarıyla kolluğun suçüstü halinde ateşli silah kullanımı esas alınmıştır. Kolluğun ölümcül kuvvet kullanabilmesi anlamına gelen silah kullanma yetkisi en başta bireyin yaşam hakkı ile son derece ilişkili- dir. Bu nedenle, Yargıtay’ın ilgili daire kararlarında, yaşam hakkı ile ilgili mevzuata sıklıkla yer verildiğini gözlemlemek mümkündür. Bu bakımdan, bu çalışmada öncelikle yaşam hakkı ile ilgili mevzuat ve uluslararası belgelere değinilecek, ardından, kolluğun suçüstü halinde silah kullanma yetkisi tartışılacaktır. II. Yaşama Hakkı ile İlgili Uluslararası Sözleşmeler Yaşama hakkı, insanın devredilmez bir “özniteliği” olarak insan hakları hiyerarşisinde üstün bir değer taşımaktadır. 5 Zira, yaşama hak- kı bütün hak ve özgürlüklerin mevcudiyeti açısından bir ön koşul ni- 4 Turan Uytun ve Kevzer Uytun, 2013/9461, 15.12.2015, § 59. 5 Giuliani ve Gaggio/İtalya [BD], § 174, 23458/02, 24.3.2011, § 174; Andronicou ve Constantinou/Kıbrıs, 86/1996/705/897, 09.10.1997, § 171. William Schabas, The European Convention on Human Rights, Oxford 2015, s. 117 vd., Doğru, Osman, Yaşama Hakkı, Avrupa Konseyi, Ankara, 2018. Doğru, Osman/Nalbant, Atilla, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Açıklama ve Önemli Kararlar, 1. Cilt, Ankara 2012, s. 9 vd.; Bahri Savcı, Yaşam Hakkı ve Boyutları, Ankara 1980.