Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

69 TBB Dergisi 2021 (153) Öznur SEVDİREN teliğindedir. Bir kişinin yaşamından keyfi olarak mahrum bırakılması diğer tüm hakları anlamsız hala getirecektir. 6 Ancak, bu önemine rağ- men, işkence ve kötü muamele yasağından farklı olarak yaşama mü- dahalenin hukuka uygun sayılabileceği durumlar öngörülmüştür. Bu yönüyle, mutlak bir hak olarak tanımlandığını söylemek güç olmakla birlikte, 7 olağanüstü hallerde dahi yükümlülükler azaltılamaz. 8 Silah- lı çatışmalarda dahi insancıl hukuk süjelerinin yaşam hakkı ile ilgili yükümlülükleri vardır. 9 Hangi hallerde ölümcül kuvvet kullanımının mümkün olduğu uluslararası insan hakları sözleşmelerinden birbirin- den kısmen farklı bir biçimde düzenlenmiştir. Birleşmiş Milletler Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesi’nin 6. maddesinde “hiç kimsenin yaşama hakkından keyfi olarak yoksun bı- rakılamayacağı” düzenlenmiştir. 10 İnsan Hakları Komitesi’nin Genel 6 Ulaş Karan, Yaşam Hakkı in İnceoğlu, Sibel, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, Ankara 2013, s. 115-135, s. 115, Douwe Korff, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 2. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Klavuz Kitap, Belçika, 2006. 7 Anayasa Mahkemesi 1961 Anayasası döneminde verdiği ölüm cezası ile ilgili bir kararda yaşam hakkının mutlak olmadığını, işkence ve kötü muamele yasağına kıyasla belirtmektedir. 1963/207 E., 1963/175 K., 1.07.1963. 8 Yaşam hakkı, AİHS md. 15 ile BM Kişisel ve Siyasal Haklar Sözleşmesi’nde ola- ğanüstü hallerde dahi yükümlülüklerin azaltılması mümkün olmayan haklar ara- sında sayılmıştır. McCann ve diğerleri/Birleşik Krallık, 18984/91, 27.9.1995, § 147. 9 Erdoğan ve diğerleri/Türkiye, 19807, 25.04.2006, § 65, Salman/Türkiye [BD], 21986/93, 27.06.2000, § 97. 10 Md. 6 “1. Her insanın doğuştan gelen yaşama hakkı vardır. Bu hak, yasayla koru- nur. Kimse keyfi olarak yaşamından yoksun bırakılamaz. 2. Ölüm cezasını kaldırmamış olan ülkelerde, bu ceza, suçun işlendiği tarihte yü- rürlükte olan ve bu Sözleşmeyle Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırıl- ması Sözleşmesinin hükümlerine aykırı olmayan yasalar uyarınca en ağır suçlar için konabilir. Bu ceza, ancak yetkili bir mahkeme tarafından verilmiş bir kesin hüküm üzerine yerine getirilebilir. 3. Yaşamdan yoksun bırakma bir soykırım suçu oluşturduğunda, bu maddenin hiçbir hükmü bu Sözleşmeye Taraf herhangi bir Devlet, Soykırım Suçunun Ön- lenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesinin hükümlerine göre üstlenilen yüküm- lülüklere herhangi bir biçimde aykırı davranma yetkisi verdiği biçiminde anlaşı- lamaz. 4. Ölüm cezasına çarptırılan bir kimsenin bu cezanın bağışlanmasını ya da hük- mün değiştirilerek hafifletilmesini isteme hakkı vardır. Ölüm cezasının affı, bağış- lanması ya da hafifletilmesi kararı her durumda verilebilir. 5. Ölüm cezası, on sekiz yaşın altındaki kimseler tarafından işlenen suçlar için verilemez ve gebe kadınlar için yerine getirilemez. 6. Bu maddenin hiçbir hükmü, bu Sözleşmeye Taraf herhangi bir Devlet tarafın- dan ölüm cezasının kaldırılmasını geciktirmek ya da engellemek amacıyla daya- nak olarak kullanılmaz”.