Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

71 TBB Dergisi 2021 (153) Öznur SEVDİREN Sözleşme’nin ölüm cezası ile ilgili hükmü 6 ve 13 no’lu Protokol dolayısıyla esasen ilga edilmiştir. Dolayısıyla, gerek Sözleşme, gerek- se 1982 Anayasası’ndaki paralel bir düzenleme, hangi hallerde yaşam hakkından yoksun bırakmaya elverişli güç kullanımının mümkün ola- bileceğini belirtmektedir. Nitekim, AİHM, Sözleşmenin 2. maddesini yorumlarken, maddede belirtilen hallerin dar yorumlanması gerek- tiğinin altını çizmektedir. 15 Mahkeme, Sözleşme’nin 2/1 maddesinin ilk cümlesinin taraf devleti yalnızca kasıtlı ve hukuka aykırı ölümlere sebebiyet vermekten kaçınmayı değil, aynı zamanda kendi yargısına tabi kişilerin yaşam haklarının korunması için iç hukukta gerekli ön- lemleri almaya da zorunlu kıldığını belirtmektedir. 16 Bu doğrultuda devletin yükümlülüğü esas olarak yaşam hakkını güvence altına al- mak için bireye karşı işlenecek suçları caydırıcı, hukuki ve idari bir çerçeve içine yerleştirmek ve bu mekanizmanın işleyişi bakımından yaptırımlar uygulamak ve ihlalleri ortadan kaldırmaktır. 17 III. Kolluğun Zor ve Silah Kullanmasına İlişkin Uluslararası Belgeler Kolluğun zor ve silah kullanılmasına ilişkin ilk ulusalüstü metin, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 1979 yılında kabul edilen “Kolluk Güçlerinin Davranışlarına İlişkin Kurallar”dır. 18 Bu metnin 3. maddesinde kolluk güçlerinin, ancak mutlaka gerekli olması ve gö- revlerini yerine getirmeleri için gerektiği ölçüde zor kullanabileceğini ifade edilmektedir. Bu maddeye ilişik yorum paragrafında ise bu ilke şöyle açıklanmıştır: 15 McCann ve diğerleri § 147; Salman/Türkiye, § 97; Erdoğan ve diğerleri/Türkiye, § 65. 16 Şimşek ve diğerleri/Türkiye, 35072/97, 37194/97, 26.7.2005, § 105; Makaratzis, 50385/99, 20.12.2004, § 57; Evrim Öktem/Türkiye, 9207/03, 4.11.2008, (özet çe- viri, s. 7); Perk ve diğerleri, 50739/99, 28.03.2006 (özet çeviri, s. 4); Kılıç/Türkiye, 22492/93, 28.03.2000, § 62. 17 Atiman/Türkiye, 62279/09, 23.09.1994, § 30; Makaratzis, §§ 57-59 18 Code of Conduct for Law Enforcement Officials, BM Genel Kurulu’nun 34/169 sayılı kararı, şu linkten erişebilir: https://www.ohchr.org/Documents/Pro- fessionalInterest/codeofconduct.pdf (Son erişim tarihi: Aralık 2020). Anayasa Mahkemesi’nin Ceyda Sungur başvurusunda Serruh Kaleli tarafından yazılan karşı oy gerekçesinde bu ilkeler ele alınmaktadır. Ceyda Sungur, 2015/14363, 03.04.2019.