Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

74 Yargıtay Kararları Işığında Suçüstü Halinde Şüphelinin Yakalanmasını Sağlamak Amacıyla ... dir. Buna göre, kolluğun hukuka aykırı fakat barışçıl gösterilere silah- lı müdahale etmemesi; müdahalenin kaçınılmaz olması durumunda kuvvet kullanımının asgari seviyede olması gerektiği belirtilmiştir (m. 13). Şiddet içeren gösterilerde de kuvvetin asgari seviyede ve an- cak 9. maddedeki şartlar çerçevesinde kullanılabileceği ifade edilmiş- tir (m. 14). “Bildirme ve Denetim Usulleri” ile ilgili bölümde ise emir veren kişinin sorumluluğu ile birlikte, astın ateşli silah kullanmanın ölüm veya ciddi yaralanma sonucu doğurmasının hukuka açıkça aykırı ola- cağını bilmesi ve böyle bir emri uygulamamak konusunda makul bir olanağının olması durumunda astın da sorumlu olacağını düzenlemiş- tir (m. 24, 26). Aşağıda görüleceği gibi, bizim mevzuatımız bakımın- dan önemli bir kuralı da BM Kolluk Güçlerinin Kuvvet Kullanımını Düzenleyen İlkeler çerçevesinde hareket eden kimsenin güç ve kuvvet kullanmamaktan dolayı hakkında idari ve cezai işlem yapılamayacağı düzenlemesidir. IV. Ulusal Mevzuat 1. 1982 Anayasası 1982 Anayasası’nda yaşam hakkı ve işkence yasağı aynı hüküm içinde düzenlemektedir. Anayasa’nın yaşama hakkı ve işkence yasa- ğı ile ilgili 17. maddesinde ölümcül kuvvet kullanımının sınırları ise, AİHS ile birçok yönden paralel bir biçimde şöyle çizilmektedir: “Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. ... Meşru müdafaa hali, yakalama ve tutuklama kararlarının yerine getirilmesi, bir tutuklu veya hükümlünün kaçmasının önlenmesi, bir ayaklanma veya isyanın bastırılması, sıkıyönetim veya olağanüstü hallerde yetkili merciin verdiği emirlerin uygulanması sırasında silah kullanılmasına kanunun cevaz verdiği zorunlu durumlarda meydana gelen öldürme fiilleri, birinci fıkra hükmü dışındadır”. Anayasa Mahkemesi de yaşam ve vücut bütünlüğü üzerindeki te- mel hakkın devletlere pozitif ve negatif yükümlülük yüklediğini be-