Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

76 Yargıtay Kararları Işığında Suçüstü Halinde Şüphelinin Yakalanmasını Sağlamak Amacıyla ... uyarınca, ölüme sebebiyet verecek kasıtlı güç kullanımı söz konusu ol- duğunda, öldürme fiillerinin son derece titiz bir şekilde gözden geçiril- mesi ve sadece kuvvete başvuran devlet görevlilerinin fiillerini değil, bu eylemlerin planlaması ve denetimi de dahil olmak üzere davaya ilişkin tüm koşulların göz önünde bulundurulması gerektiğinin altını çizmektedir. 27 Sözleşme’nin AİHM tarafından bu biçimde yorumlanan 2. madde- sindeki “kullanılması mutlaka gerekli güç” ifadesine karşılık, Anayasa m. 17 son derece muğlak “zorunlu durumlar” ibaresini kullanmak- tadır. Doğru’nun da ifade ettiği üzere “kanunun silah kullanmasına cevaz verdiği zorunlu durumlar” ifadesinden gücün orantılı olması gerekliliğini çıkarmak güçtür. 28 Nitekim, bu duruma, Yasadışı, Key- fi ve Kısa İnfazlara İlişkin Komite’nin Türkiye’ye ilişkin raporlarında dikkat çekilmektedir. Komitenin dönem sözcüsü Christof Heyns ta- rafından da belirtildiği üzere, söz konusu Anayasa hükmü, uluslara- rası insan hakları hukukunun yaşam hakkının ihlaline ilişkin gerek- lilik ve zorunluluk kriterlerini tam olarak yansıtmamaktadır. Heyns, Anayasa’nın 17. maddedeki genel ifadelerin bu maddenin [amaca] uy- gun olmayan ( inadequate ) yorumlanma ihtimalini doğurduğunu belirt- mekte ve bu maddenin gözden geçirilmesinin gerekli olduğuna işaret etmektedir. 29 Kuşkusuz, Anayasa’nın 17. maddesi, 13. maddesindeki temel hak ve özgürlüklerle ilgili sınırlamalara dair kanuni düzenlemelere iliş- kin “Anayasanın sözüne ve ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve lâik Cumhuriyetin gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamaz” hükmü ile ve yine yaşam hakkını savaş halinde dahi dokunulması mümkün olmayan çekirdek içinde tarif eden 15. maddesi ile birlikte değerlendirilmek durumundadır. 30 Fakat, bu hükmün ilgili hallerde 27 McCann ve diğerleri/Birleşik Krallık, § 150, Şimşek ve diğerleri/Türkiye, 35072/97, 37194/97, 26.7.2005, § 105. 28 Doğru 2010, s. 6. 29 Report of the Special Rapporteur on Extrajudicial, Summary or Arbitrary Executi- ons, Christof Heyns (Addendum), 18.03.2013, A/HRC/23/47/Add.2, s. 4, § 14. 30 “IV. Temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasının durdurulması Madde 15 – Savaş, seferberlik, sıkıyönetim veya olağanüstü hallerde, milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlal edilmemek kaydıyla, durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen durdurulabilir veya bunlar için Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınabilir. Birinci fıkrada belirlenen durumlarda da savaş hukukuna uygun fiiller sonucu