Türkiye Barolar Birliği Dergisi 153.Sayı

79 TBB Dergisi 2021 (153) Öznur SEVDİREN Askeri personelin silah kullanma yetkisi Kara Sınırlarının Korunması ve Güvenliği Hakkında Kanun’dan 40 İl İdaresi Kanunu’na, çok geniş bir alanda sadece dış güvenliğe değil, aynı zamanda iç güvenliğe iliş- kin hükümler bağlamında dağınık biçimde düzenlenmektedir. Terörle Mücadele Kanunu, Kaçakçılık Kanunu, Orman Kanunu, Asayişe Mü- essir Bazı Fiillerin Önlenmesi Hakkında Kanun, Köy Kanunu gibi bir dizi kanunda kolluğun silah kullanma yetkisi ağırlıklı biçimde Türki- ye Anayasası’na ve taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ile uyumlu olmayacak biçimde düzenlenmiştir. 41 1933 tarihli 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu, hem po- lise, hem jandarmaya, hem de sahil güvenliğe yani tüm genel kolluğa yetki veren normatif çerçeveyi oluşturmaktadır. Jandarma açısından bu durum, aynı Kanun’un 25. maddesi ile açıkça belirtilmiştir. 2692 sa- yılı Kanun ile [1982 yılında kurulan] Sahil Güvenlik Komutanlığı’nın ise silahlı genel bir kolluk kuvveti olduğu belirtilmektedir. 42 Polis, jandarma ve sahil güvenlik komutanlığı suç sonrası faaliyetleri aynı zamanda adli kolluk olarak görev yapmaktadır. Keza, Ceza Muhake- Fasikül Hukuk Dergisi , 2019, c. 11, sy. 11, s. 483-510, s. 493-504. 40 3497 sayılı Kara Sınırlarının Korunması ve Güvenliği Hakkında Kanun’un md. 2/3’te şöyle bir düzenleme bulunmaktadır: “Sınır birlikleri mensupları kendileri- ne bu Kanun ile verilen görevlerin yapılmasında; diğer kanunların, silah kullan- ma yetkisi dahil, güvenlik kuvvetlerine tanıdığı bütün hak ve yetkilere sahiptir”. 41 Sözgelimi, İl İdaresi Kanunu 11/D maddesinde “Olayların sınır illerinde veya bu illere mücavir bölgelerde cereyan etmesi ve eylemcilerin eylemlerini müteakip komşu ülke topraklarına sığındıklarının tespit edilmesi durumunda valinin talebi üzerine ilgili komutan eylemcileri ele geçirmek veya tesirsiz hale getirmek mak- sadı ile, her defasında Genelkurmay Başkanlığı kanalı ile Hükümetin müsaadesi tahtında, ihtiyaca göre kara, hava, deniz kuvvetleri ve Jandarma Genel Komutan- lığı unsurları ile komşu ülkelerin mutabakatı alınmak suretiyle mahdut hedefli sınır ötesi harekat planlayıp icra edebilir” hükmü yer almaktadır. İl İdaresi Ka- nunu, eylemcileri ele geçirmek ifadesini kullandıktan sonra açık bir biçimde “ey- lemcileri tesirsiz hale getirmekten” yani öldürmekten söz etmektedir. Öldürme- ye açıkça cevaz veren bu hükmün, savaş hukukuna uygun fiiller dışında yaşam hakkını temel hak ve özgürlüklerin sınırlanması mümkün olmayan alanı içinde kabul eden 1982 Anayasası’na aykırı olduğu açıktır. Yine, bu hükmün Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunmasına izin verme yetkisinin TBMM’de olduğunu hüküm altına alan Anayasa’nın 92. maddesi ile, yine bu hükme gönderme yapan 130. maddeye aykırı olduğunu da burada belirtmek gerekir 42 Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu (2803 s. Kanun) m. 3’e göre “Türki- ye Cumhuriyeti Jandarması, emniyet ve asayiş ile kamu düzeninin korunmasını sağlayan ve diğer kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin verdiği gö- revleri yerine getiren silahlı genel kolluk kuvvetidir”.