Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

156 İnşaatçı İpoteğinde Aynı İş İçin Birden Fazla Ödeme Yapılması Sorunu ve Bazı Çözüm Önerileri maddenin üçüncü bendinde “ bir taşınmaz üzerinde yapılan yapı veya di- ğer işlerde malzeme vererek veya vermeden emek sarf ettikleri için malzeme ve emek karşılığı olarak malik veya yükleniciden alacaklı olan alt yüklenici veya zanaatkarlar ” olarak ifade edilmiştir. Yüklenici ve zanaatkarların ala- cağına ilişkin olarak tanınmış bu kanuni ipotek hakkına, öğretide ve uygulamada “inşaatçı ipoteği”, 1 “yapı ipoteği” 2 veya “yapı alacaklısı ipoteği” 3 gibi isimler verilmektedir. Kanunda, inşaat alacaklısına bu şekilde bir ipotek hakkı tanınma- sının ardındaki temel neden, emeğiyle veya hem emek hem de malze- me ve ekipmanıyla taşınmazda bir değer artışı yaratan, ancak ücretini daha sonra, muhtemelen işin sonunda alacağı için ücretini tahsil ede- meme riskiyle karşı karşıya olan alacaklıya bir güvence sağlamaktır. 4 İnşaatçı ipoteği, sadece bir yapının inşasında değil; tamir, tadilat, res- torasyon, yıkım gibi diğer işlerde de kullanılabilecek yasal bir haktır. 5 Kanun lafzen ele alındığında, inşaat alacaklısı kavramının kapsa- mı alt yüklenici ve zanaatkârlardan oluşmaktadır. Ancak, inşaat işi- ni bir eser sözleşmesiyle üstlenen yüklenicinin de alt yüklenici gibi inşaatçı ipoteği tesis edebileceği konusunda öğretide genel bir kabul vardır. 6 Dolayısıyla, aynı iş için aynı taşınmaz üzerinde hem asıl yük- lenicinin hem de alt yüklenicinin inşaatçı ipoteği kurması mümkün 1 M. Kemal Oğuzman/Özer Seliçi/Saibe Oktay- Özdemir, Eşya Hukuku, 20. Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi, 2017, s. 983 vd.; Şeref Ertaş, Eşya Hukuku, İzmir, Barış Ya- yınları, 2020, s. 607; Aydın Aybay, Tapu Sicilinde Muvakkat Tescil, İstanbul, Ah- med Said Matbaası, 192, s. 47 vd.; Yarg. 15. H.D., T. 16.12.2019, 399/5161; (https:// karararama.yargitay.gov.tr). Yarg. 14. H.D., T. 10.07.2018, 5067/5246 (https://ka- rararama.yargitay.gov.tr). 2 Jale Akipek/Turgut Akıntürk/Derya Ateş, Eşya Hukuku, İstanbul, Beta, 2018, s. 795 vd.; Bedia Güleş, Türk Hukukunda Yapı İpoteği, Ankara, Yetkin Yayınları, 2018, s. 1 vd.; Cansın Akcan, “Yapı İpoteği”, Ankara Barosu Dergisi , C. 76, S. 2, An- kara, 2018, s. 69-110. 3 Haluk Nami Nomer/Mehmet Serkan Ergüne, Eşya Hukuku, 6. Bası, İstanbul, On İki Levha, 2018, s. 359; A. Lale Sirmen, Eşya Hukuku, 8. Baskı, Ankara, Yetkin Ya- yınları, 2020, s. 699; Yarg. 15. H.D., T. 04.10.2018, 2855/3585 (https://karararama. yargitay.gov.tr). 4 Jean Claude de Haller, Le Droit A L’Inscription De L’Hypoth èque Légale De L’Entrepreneur, Lozan, Impremerie Vaudoise Lausanne, 1970, s. 15; Oğuzman/ Seliçi/Oktay-Özdemir, a.g.e., s. 983; Ertaş, a.g.e., s. 607. 5 Nomer/Ergüne, a.g.e., s. 359. 6 Oğuzman/Seliçi/Oktay-Özdemir, a.g.e., s. 984; Şeref Ertaş, Eşya Hukuku, 15. Bas- kı, İzmir, Barış Yayınları Fakülteler Kitabevi, 2020, s. 607; Sirmen, a.g.e., s. 699; Güleş, a.g.e., s. 63.