Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

164 İnşaatçı İpoteğinde Aynı İş İçin Birden Fazla Ödeme Yapılması Sorunu ve Bazı Çözüm Önerileri ması gereken ve ticari hayatın olağan akışı içerisinde de karşı tarafa kabul ettirilmesi pek kolay olmayan önerilerdir. Kaldı ki, bu öneriler hukuk öğretisinin soruna getirdiği çözüm önerileri olarak ifade edile- mez. Sadece avukatlara ve iş sahiplerine yönelik pratik hatırlatmalar olarak nitelendirilebilir. Dolayısıyla, asıl bakılması gereken iş sahibi veya taşınmaz malikinin İsviçre Federal Mahkemesi’nin de ifade ettiği şekliyle “şok edici” bu durum ortaya çıktıktan sonra nasıl bir hukuki çözüm aranması gerektiğiyle ilgili olmalıdır. E. İş Sahibinin Mükerrer Ödeme Yapma Olasılığını Azaltmak İçin Yapılması Gerekenler Alt yüklenici ve zanaatkarların sahip olduğu kanuni ipotek hakkı nedeniyle iş sahibinin birden fazla ödeme yapma olasılığı iki şekilde ortaya çıkabilir. Birinci durum, iş sahibi asıl yükleniciye ödeme yap- mış olmasına rağmen asıl yüklenicinin alt yükleniciye olan ödemesini yapmamış olması halidir. Böyle bir durumda, asıl yükleniciye borcunu ödemiş olan iş sahibi, alt yüklenicinin de alacağı nedeniyle taşınmaz üzerine inşaatçı ipoteği tesis etmesi üzerine aynı borcu tekrar ödemek zorunda kalabilir. Böyle bir durumda, alt yüklenicinin inşaatçı ipoteği nedeniyle aynı iş için ikinci kez ödeme yapan iş sahibi olan taşınmaz malikinin aynı iş için iki defa ödeme yapmış olma durumundan kur- tulmak için, asıl yükleniciye rücu ederek asıl yükleniciye yapmış oldu- ğu ödemenin iadesini istemesi gerekecektir. 43 İş sahibinin kanuni ipotek hakkı nedeniyle mükerrer ödeme yap- ma olasılığının bulunduğu bir diğer durum ise, iş sahibi olan taşınmaz malikinin hem yükleniciye hem de alt yükleniciye ödeme yapmamış olması ve alt yüklenicinin asıl yükleniciden de alacağını almamış ol- ması durumudur. Böyle bir durumda, aynı taşınmaz üzerinde hem asıl yüklenicinin hem de alt yüklenicinin inşaatçı ipotekleri tesis edi- lecektir. Burada da ipoteğin paraya çevrilmesi sonrasındaki paylaşım aşamasında, taşınmaz malikinin aynı iş için birden fazla kez ödeme yapmasını önleyecek şekilde paylaşım yapılmalıdır. 43 Nomer/Ergüne, a.g.e., s. 361.