Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

165 TBB Dergisi 2021 (154) Yusuf Can DELİPINAR 1. İş Sahibi Asıl Yükleniciye Ödeme Yaptıktan Sonra Alt Yüklenicinin İnşaatçı İpoteği Tesis Etmesi Durumunda İş sahibi, asıl yükleniciye olan borcunu ödedikten sonra, inşaatçı ipoteği nedeniyle alt yüklenici veya zanaatkâra da tekrar ödemek yap- mak zorunda kalırsa, iş sahibinin aynı iş için yapmış olduğu bu ikinci ödemeyi asıl yükleniciden geri alması gerekmektedir. Bunun için iş sahibinin, asıl yükleniciye rücu etmesi gerektiği ifade edilmektedir. 44 İş sahibinin asıl yükleniciye, rücu etmesi halinde hangi hükümle- rin uygulanacağının belirlenmesi gerekmektedir. Kanaatimce, bu rücu ilişkisi Türk Borçlar Kanunu’nun 167. ve 168. maddelerinde düzenle- nen müteselsil borçluların iç ilişkideki paylaşım ve halefiyet kuralları- na göre düzenlenmelidir. Müteselsil borçlularda iç ilişki, borçlulardan kimin hangi oranda ödenen borçtan sorumlu olacağını belirlemektedir. 45 Borçlular ara- sındaki iç ilişkiye göre de, borcun ifa edilmesinden sonra hangi borç- lunun borcun ne kadarından sorumlu tutulacağı belirlenmektedir. 46 Müteselsil borçluluk durumunda, kural olarak taraflarca aksi karar- laştırılmadıkça borçlular alacaklıya karşı eşit oranda sorumlu olmakta- dır. 47 Ancak, asıl yükleniciye borcunu zaten ifa etmiş olan iş sahibinin alt yüklenicinin inşaatçı ipoteği nedeniyle ikinci kez ödeme yapmak zorunda kalması durumunda bu genel kuralın uygulanması adil ol- mayacaktır, böyle bir uygulama halinde yine iş sahibinin aynı iş için fazladan ödeme yapması sonucu ortaya çıkacaktır. Bu durumda rücu bakımından iç ilişkide, taşınmaz malikinin müteselsil borçluluğunun iç ilişkide hiçbir yük altına girmeden, tüm yükün asıl yükleniciye ait olduğu bir ilişkinin bulunduğundan bah- sedilebilir. İş sahibinin müteselsil borçluluğunun sadece alt yüklenici veya zanaatkara bir teminat sağlama amacından kaynaklandığı, ancak 44 Nomer/Ergüne, a.g.e., s. 360. 45 S. Sulhi Tekinay/Sermet Akman/Haluk Burcuoğlu/Atilla Altop, Borçlar Huku- ku Genel Hükümler, Filiz Kitabevi, 7. Baskı, İstanbul, s. 314; Fikret Eren, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Yetkin Yayınları, 25. Baskı, Ankara, 2020, s. 1342; M. Kemal Oğuzman/M. Turgut Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 2, Vedat Kitapçılık, 15. Bası, İstanbul, 2020, s. 488. 46 Oğuzman/Öz, C.2, s. 490; Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, a.g.e., s. 314; Eren, a.g.e., s. 1342. 47 Oğuzman/Öz, C.2, s. 490; Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, a.g.e., s. 315; Eren, a.g.e., s. 1342.