Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

8 Etik ile Hukuk Sarkacında Açlık Grevi “hastalıkların teşhisi, tedavisi veya önlenmesi amaçlarına yönelik olarak tıp mesleğini icraya yetkili kişiler tarafından gerçekleştirilen faaliyetler” olarak tanımlamaktadır. 24 Bu tanımlar hasta ve hastalık odaklı olup kendi bağlamında doğ- rudur ancak vücut bütünlüğü hakkına müdahale kavramı açısından eksiktir. Zira tıbbi müdahalenin amacı her zaman tedavi ve iyileştir- me olmayabilir; müdahale gerekçesi suç delilinin toplanması, bilimsel araştırma, nüfus planlaması, estetik, gelenek, din gibi çok geniş bir yel- pazede gözlenebilir. 25 Keza, kişilerin rızasına dayalı olarak nakil amaç- lı doku ve organ alınması gibi işlemlerin de tıbbi müdahale kavramı içerisinde değerlendirilmesinde tereddüt yoktur. 26 Şu hâlde, en geniş anlamıyla tıbbi müdahaleyi, “tıp mesleğini icraya yetkili kişiler tarafından insan vücuduna tıbbi ya da biyolojik yöntemlerle yapılan her türlü müdahale” olarak kabul etmek gerek- mektedir. 27 Tıbbi müdahaleye yetkilendirilen kişi genellikle hekim olmakla birlikte, bu konuda hekimlerin münhasıran yetkili olduğunu söylemek yanlış olur. Bazen normal olarak bazen de durumun aciliye- ti nedeniyle ilk yardım teknisyeni, sağlık memuru, ebe veya hemşire gibi yardımcı sağlık personeli tarafından yapılan müdahaleler de tıbbi müdahaledir. 28 2. Tıbbi Müdahaleye Rızanın Unsurları Rıza, bir hakkın ihlal edilmesine hakkın sahibi tarafından onay ve- rilmesidir. 29 Tıbbi müdahaleyi hukuka uygun hale getiren geçerli bir 24 Halime Sare Aysal, 2013/1789, 11/11/2015, § 52. Karara yönelik değerlendirme için bkz. Eda Demirsoy Aşıkoğlu, “Kişi Dokunulmazlığı Hakkı Bağlamında Rıza Olmaksızın Yapılan Tıbbi Müdahaleler”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl 9, S. 35, Temmuz 2018, s. 326-328. 25 Özge Yücel, “Sağlık ve Tıp Hukukuna İlişkin Temel Kavramlar ve Özneler”, Sağlık ve Tıp Hukukunda Sorumluluk ve İnsan Hakları, Editörler: Özge Yücel/Gürkan Sert, Ankara 2018, s. 33. 26 İsmail Atak, “Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluk Şartları”, Türk Ortopedi ve Travmatoloji Birliği Derneği Dergisi, 19/4, 2020, s. 20. 27 Yücel, s. 33; Burcu G. Özcan/Çağlar Özel, “Kişilik Hakları-Hasta Hakları Bağla- mında Tıbbi Müdahale Dolayısıyla Çıkan Hukuki İlişkide Hekimin Hastayı Ay- dınlatma Yükümlülüğü ve Aydınlatılmış Rızaya İlişkin Bazı Değerlendirmeler’’, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt: 10, Sayı:1, 2007, s. 55. 28 Aşıkoğlu, s. 320. 29 Yener Ünver, Ceza Hukukuyla Korunması Amaçlanan Hukuksal Değer, Ankara 2003, s. 976.