Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

189 TBB Dergisi 2021 (154) Selçuk ÖZTEK / Mert NAMLI Ön Tasarı’da, uygulamada henüz hiç başvurulmadığı için âdetâ “ölü doğan” bu kurumun uygulanabilirliğinin artırılması amacıyla önemli değişiklikler teklif edilmiştir. Bu çerçevede, ilk olarak, CPC m.89’da topluluk davası açılması için gerekli koşulların değiştirilme- si önerilmiştir. Şöyle ki CPC m. 89’da topluluk davasını “dernekler ve statüleri çerçevesinde belli bir kişi grubunun menfaatlerini korumaya yetkili olan ulusal veya bölgesel öneme sâhip diğer tüzel kişiler” açabilmektedir. Ön Tasarı’da ise gelir elde etme amacı olmayan, statüleri belli bir kişi grubunun menfaatlerini korumaya izin veren ve onların menfaatlerini savunmaya yeterli olan tüzel kişilerin topluluk davası açabilecekleri kabul edilmiştir. Böylece Ön Tasarı’da, uygulamada belirsizliklere yol açan “ ulusal veya bölgesel öneme sâhip olma ” kıstası kaldırılmıştır. Ön Tasarı’da getirilen daha önemli bir değişiklik, CPC m.89a’da “ topluluk tazminat davası ” adıyla yeni bir dava türü ihdas edilmesi ve bazı şartlar çerçevesinde tüzel kişilerin, temsil ettikleri kişi grubunun uğradığı zararın tazmini talebiyle dava açabileceklerinin düzenlenme- sidir. 61 Ön Tasarı’da yer alan bu değişiklikler, görüş toplama sürecinde derin görüş ayrılıklarına neden olmuştur. Genel olarak bakıldığında, görüş bildirenlerin bir kısmı, kolektif hukuki korumanın bir ihtiyaç olması ve fakat yürürlükteki hükümlerin yetersiz kalması gerekçesiy- le, Ön Tasarı’nın konuya ilişkin düzenlemelerini olumlu bulmuştur. 62 Buna karşılık bir diğer görüş ise, Ön Tasarı’nın yeterli yeniliği getirme- diğini ileri sürmüştür. 63 Üçüncü olarak, bazı görüş sahipleri, düzenle- meleri tamamen reddetmişlerdir. 64 61 Ön Tasarı’nın 89a maddesinde düzenlenen topluluk tazminat davasının açılabilmesi için gerekli olan şartlar şunlardır: a-) Grup üyelerinin ihlâl teşkil eden fiil nedeniyle tazminat hakkına sâhip olmaları, b-) Dava sonucunda elde edilecek nihaî kazancın esas olarak bu gruba gitmesi veya yalnızca onların yararı için kul- lanılması, c-) Grup üyelerinin, yazılı olarak veya bunu kanıtlamaya izin veren başka yazılı bir yolla tüzel kişiye temsil yetkisi vermiş olmaları. Bu durumda tü- zel kişi, özellikle ulusal düzeyde aktif veya uluslararası bir öneme sahipse, ilgili hukuk alanında en az beş yıllık deneyimi haizse ya da grup üyelerinin çoğunluğu tarafından dava açmaya yetkili kılınmışsa, tazminat talebinde bulunabilecektir. 62 8 kanton, 4 siyasi parti ve 22 kuruluş olumlu görüş bildirmiştir. 63 Bir siyasi parti ve 10 kuruluşun görüşü bu yöndedir. 64 Bir kanton, iki siyasi parti ve 23 kuruluş bu yönde görüş bildirmiştir.