Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

196 İsviçre Medeni Usul Kanununda Yapılması Düşünülen Önemli Değişiklikler ... Türk Hukuku’nda da bilindiği üzere HMK m.120/1’de dava- cının, yargılama harçları ile gider avansını dava açarken mahkeme veznesine yatırması zorunlu kılınmış olup; gider avansının ödenme- si HMK m.114/1(g)’de bir dava şartı olarak düzenlenmiştir. Gider avansının kullanılmayan kısmı, hükmün kesinleşmesinden sonra da- vacıya iade edilir (Hukuk Muhakemeleri Kanunu Gider Avansı Ta- rifesi 85 m.5/1). 86 HMK m.326 uyarınca, kanunda yazılı hâller dışında yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verilecek olup; tarafların kısmen haklı olmaları durumunda ise mahkeme, yargılama giderlerini tarafların haklılık oranlarına göre paylaştıracaktır. Bu durumda özellikle davacının davada tamamen haklı çıkması durumunda, dava açılırken ödediği gider avansını kar- şı taraftan alması, bunun için de bir tâkip başlatması gerekecektir. Bu noktada, İsviçre’de Uzmanlar Kurulu tarafından da dile getirilen ve “yargılama giderlerinin tahsili riskinin davada haklı çıkan tarafın üzerine bırakılması”nın bir sorun teşkil ettiği yönünde olan eleştiri- nin altı çizilmelidir. D-) DELİL TESPİTİNİN ADLİ YARDIM KAPSAMINA DAHİL EDİLMESİ İsviçre hukukunda adli yardımın ele alındığı CPC m.118’de, adlî yardımın hangi giderleri kapsayacağı düzenlenmiş; ancak geçici hukukî korumalar bakımından adlî yardıma başvurmanın mümkün olup olmadığı açıklanmamıştır. Uygulamada ise Federal Mahkeme, delil tespiti bakımından adlî yardımdan yararlanılamayacağına hük- metmiştir. Federal Mahkeme’ye göre adlî yardım, bir hakkı tehdit edilen, ancak yeterli maddî imkâna sâhip olmayan kişinin bu tehdidi bertaraf edebilmesi için kabul edilmiş bir kurumdur. Delil tespitinde, kişinin hakları hususunda herhangi bir karar verilmemekte, yalnızca bir davada yararlanılacak deliller tespit edilmektedir. 87 85 RG, 24.09.2020, S. 31254. 86 Gider avansının iadesi, davacı tarafından hesap numarası bildirilmiş ise elektro- nik ortamda hesaba aktarma suretiyle yapılır. Hesap numarası bildirilmemiş ise, masrafı avanstan karşılanmak suretiyle PTT merkez ve işyerleri vasıtasıyla adres- te ödemeli olarak gönderilir (Tarife m. 5/1). 87 JdT 2016 II s. 293.