Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

207 TBB Dergisi 2021 (154) Selçuk ÖZTEK / Mert NAMLI lanıldığı tespit edilebilecektir. Bu nedenle söz konusu değişikliğin nor- mal olduğu söylenebilir. Bununla birlikte öğretide bir görüş, “hüküm teklifi” kavramının ilk görünüşte şaşırtıcı olmakla birlikte uygulama- da yerleştiğini ve uzlaştırma organının (merciinin) diğer kararlarından (CPC m.210) ayırt edilmesini sağladığı için bu değişikliğin yanlış oldu- ğunu ileri sürmüştür. 128 Bir başka görüş ise burada bir karar veya hük- mün söz konusu olmadığını, bu nedenle de değişikliğin tatmin edici olmadığını, bunun yerine “sulh teklifi” ( “ proposition de transaction ” ) kavramının tercih edilmesinin uygun olacağını belirtmiştir. 129 B-) UZLAŞTIRMAYA TABİ OLMAYAN DAVALARDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER İsviçre Medeni Usul Kanunu’nun 197.maddesi uyarınca, esasa iliş- kin yargılamadan ( procédure au fond ) önce uzlaştırma organı (mercii) önünde uzlaştırma ( conciliation ) girişiminde bulunulacaktır. Tarihsel temelleri Fransız hukukunda bulunan bu düzenleme 130 ile kanun ko- yucu, uyuşmazlıkların daha hızlı ve daha az masraflı bir şekilde çözül- mesini amaçlamıştır. 131 CPC m.197’de “esasa ilişkin yargılama”dan önce uzlaştırmaya başvurulması düzenlenmiştir. Burada yer alan “esasa ilişkin yargıla- ma” kavramı ile, ilk derece mahkemesindeki yargılama kastedilmek- te olup; buna göre itiraz (recours, Beschwerde) başvuruları bakımından böyle bir girişim söz konusu olmayacaktır. 132 Ayrıca kanun koyucu, uzlaştırmanın uygulama alanı bakımından CPC m.198 ve 199’da iki önemli düzenlemeye yer vermiştir. Şöyle ki CPC m. 198’de uzlaştır- maya başvurma zorunluluğunun istisnaları 10 bent hâlinde tahdidi bir şekilde sayılmış olup; bu hâllerde uzlaştırma hiçbir şekilde uygu- 128 Bohnet/Schaller, s.191. 129 Delphine Aeschlimann-Disler, Petit Commentaire, art.210 no. 23. 130 Fransız hukukunda davadan önce uzlaştırmaya başvurulması kuralı, ilk olarak 1791 Anayasası’nın 6.maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre hukuk mahkemel- eri, tarafların arabulucular önünde uzlaştırmaya başvurdukları veya davacının davalıya uzlaştırmaya başvurmayı teklif ettiği sâbit olmadıkça hiçbir davaya bakamayacaklardır. 1806 tarihli Fransız Medeni Usul Kanunu’nda da yer alan bu kural, 1958 yılında yürürlükten kaldırılmıştır. Bohnet, Commentaire CPC, art.197 no:2. 131 Message CPC, s. 6860. 132 Bohnet, Commentaire CPC, art. 197 no. 14.