Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

232 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Devleti’nde Egemenliğin Görünümü: Anayasa Hukuku ... kökünden türediği kabul edilmektedir. 5 Egemen, “yönetimini hiçbir kısıtlama veya denetime bağlı olmaksızın sürdüren, bağımlı olmayan, hükümran, hâkim; sözünü geçiren, üstünlük kazanan” anlamlarını ta- şımaktadır. Egemenlik teriminin ifade ettiği kavram, Batı dillerinde, Latince’de “superior (yüksek)” anlamına gelen “superaneitas, superanus” keli- melerinden türeyen “souveraineté, sovereignty, souverennose, souve- renitet, souranita, soberania, souvereiniteit” gibi kelimelerle karşılan- maktadır. 6 Egemenlik, geniş anlamıyla kendi iradesini üstün kılma, başka- larının davranışlarını denetleyebilme, onları bir şey yapmaya ya da yapmamaya zorlayabilme gücü olarak tanımlanabilir. 7 Eğer bir kimse, bir yerden gelen buyrukları incelemeden, doğruluğunu ve haklılığını tartışmadan kabul ediyor ve onlara uyuyorsa, o zaman bir egemen güç (iktidar) karşısında bulunuyor demektir. Egemenlik kavramı dilimizde, hakimiyet, hükümranlık sözcükle- rinin karşılığı olarak kullanılmaktadır. Hakimiyet, daha çok devletin ülke ve milleti üzerindeki otoritesini, yukarıdan aşağıya doğru, duru- ma hâkim ve sahip olmasını anlatır. Hükümranlık ise hüküm ve sal- tanat süren anlamında idare edenlerin hüküm ve saltanatını ifade et- mektedir. Dilimizde, sonradan kazandırılmış olan egemenlik kavramı, bir toplumun bağımsız olarak kendi kendine hareket etmesini, karar almasını, işlerini yürütebilmesini ve kendi yeterliliğini anlatmak için de kullanılmaktadır. Devletin Eski Yunan’da, Hindistan’da varlığı kabul edilmekle be- raber modern milli devletin 16. yüzyıldan itibaren, imparatorlukların yıkılması üzerine doğduğu ve egemenlik kavramının da o tarihten itibaren önem kazandığı kamu hukukçularının üzerinde anlaştıkları bir konudur. 8 Esasen “Egemenlik”, “modern devlet”le birlikte, belirli 5 Ejder Yılmaz, Hukuk Sözlüğü, Genişletilmiş 4. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 1992, s. 236. 6 İlhan Lütem, Egemenlik Kavramı ve Devletlerarası Hukuk, Sakarya Basımevi, Ankara, 1947, s. 4. 7 Ahmet Taner Kışlalı, Siyaset Bilimine Giriş, Ankara, 1994, s. 95. 8 İbrahim, Kaygusuz, Çağdaş Egemenlik ve Bu Bağlamda Türkiye’nin AT’ye Üye Olması, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 1992, s. 3