Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

249 TBB Dergisi 2021 (154) Hasan TUNÇ 3. Rumların Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Yarı Egemen Yapısına İtirazları ve Bu İtirazlara Cevap Olarak Değişen Egemenlik Anlayışı Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kuruluşundan bu yana Rumların Ada üzerinde hakimiyet kurmak istemelerinin temelinde devletin bu ege- menlik anlayışıyla kurulmuş olması yatmaktadır. Örneğin Rum lide- ri Makarios, Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nda yapmak istediği de- ğişikliklere gerekçe olarak kendisine baskı yapıldığını ve bu sebeple antlaşmaları kabul etmek zorunda kaldığını ifade etmiştir. Kıbrıs Rum Yönetimi temsilcisi Kyprianou da 5 Ağustos 1965 tarihli BM toplan- tısında, Anayasa’nın hile ile kabul ettirildiğini, Anayasa ve Garanti Antlaşması’nın egemen bir devlet olan Kıbrıs Cumhuriyeti’ne deli gömleği giydirdiğini, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin anayasal ve siyasal ge- lişmesini engellediğini belirterek bu antlaşmaların Kıbrıs halkına zorla kabul ettirildiğini iddia etmiştir. Ayrıca antlaşmaların, eşit olmayan ve haksız antlaşmalar olduğunu, bu sebeple hükümsüz sayılması gerek- tiğini de eklemiştir. 45 Kıbrıs’ta Rum ve Türk toplumları arasındaki çatışmaların kayna- ğının bu uluslararasılaştırma olduğunu söylemek mümkündür. Türk tarafı en baştan itibaren söz konusu durumu kavramıştır. Buna karşın daha kuruluşundan itibaren Rum toplumu, Kıbrıs Cumhuriyeti’ni ge- rek kendi iç çekişmeleri gerekse de Türk toplumu ile yaşanan çekişme- lerle yıpratmaya başlamıştır. Kıbrıs Rum Toplumunun liderleri, Kıbrıs Cumhuriyeti’ni kuran uluslararası antlaşmalar olan Zürih, Londra ve Lefkoşa Antlaşmaları’nın (1959-1960 Antlaşmaları) geçersizliğini çeşitli neden- lerle ileri sürerek antlaşmaların feshini istemişlerdir. Ada’da 1960’lı yıllar boyunca yükselen gerginliğin temel sebebi de budur. 46 Burada konu açısından önem arz eden husus ise Rum toplumunun ileri sürdü- ğü şekliyle 1959-1960 Antlaşmaları’nın devletlerin eşit egemenliği il- kesine aykırı olduğu savıdır. BM Antlaşması’nın 2. maddesinin birinci fıkrasına göre BM, üyelerinin egemen eşitliği ilkesi üzerine kurulmuş- 45 ZaimM. Necatigil, The Cyprus Question and the Turkish Position in International Law, Oxford University Press, New York 1996, s.118-119, Özarslan, s. 54. 46 Özarslan’a göre de Makarios’un, antlaşmalar bütününün temelini dinamitlemek isteyen Anayasa değişiklik teklifleri, Ada’daki şiddet hareketlerinin başlamasında başat faktördür. Özarslan, 61.