Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

257 TBB Dergisi 2021 (154) Hasan TUNÇ I. maddesi uyarınca “ Devlet, uluslararası hukuka sahip bir kişi olarak aşağı- daki niteliklere sahip olmalıdır: (a) kalıcı bir nüfus; (b) tanımlanmış bir bölge; (c) hükümet ve (d) diğer devletlerle ilişki kurma kapasitesi.” Görüldüğü üze- re Montevideo Konvansiyonu, devlet olmanın koşullarını saymıştır. Buna göre diğer devletlerle ilişki kurma kapasitesi olması, bir devletin siyasi varlığı açısından elzemdir. Bununla birlikte aynı Sözleşme’nin 3. maddesinin birinci cümlesi şu şekildedir: “ Bir devletin siyasi varlığı, diğer devletler tarafından tanınmasından bağımsızdır”. Tanınma, uluslararası hukuk açısından tartışmalı bir konudur. Bu tartışmanın özü, yeni devletlerin tanınması kurucu bir işlem mi, yoksa bildirici bir işlem mi olduğuna dair tartışmalardır. 69 Bu tartışmaların pek çok boyutu bulunmakta olup, esas itibarıyla bunlar tanıma işlemi- nin doğası ile ilgilidir. Crawford’a göre ise diğer ülkelerle diplomatik ilişki kurma kapasitesi, yani tanınma, devlet olmanın bir gereği olmak- tan öte bir sonucudur. 70 Yeni bir devletin tanınması ilk olarak, uluslararası topluma yeni bir üyenin daha katılmış olmasının kabulü ve tanıyan devletlerin bu yeni devletle uluslararası hukuka uygun ilişkiler kuracağını belirtme- leri sonucunu ortaya koyan bir hukukî işlemdir. Yani tanıma, söz ko- nusu devletin var olma gerçeğinin deklarasyonudur. Yeni bir devletin tanınması, üzerindeki büyük görüş ayrılıklarına rağmen önemli neti- celeri olan bir işlemdir. Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür: 71 i) Tanınan ve tanıyan devletler arasında her türlü uluslararası ilişki- nin hukukî açıdan kurulması imkanının doğması; ii)Tanınan devle- tin tanıyan devlet nezdinde dokunulmazlık ve yargı bağışıklığından yararlanması; iii)Tanınan devletin kamu işlemlerine tanıyan devlet iç hukuk düzeninde saygı gösterilmesi; iv)Tanınan devlet ile tanıyan devletin birbirlerinin uluslararası sorumluluklarını ileri sürme hakla- rının doğması. KKTC’nin bağımsızlık bildirisi, 18 Kasım 1983 tarihinde, Birleş- miş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından incelenmiş ve bu bildiri- 69 Ezeli Azarkan, Devletlerin Tanınması ve 1933 Montevideo Sözleşmesi, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15 (4), 2016, s. 1058. 70 Crawford, s. 61-62. 71 Selcen Erdal, “Uluslararası Hukukta Tanıma Kurumu ve Kuzey Kıbrıs Türk Cum- huriyeti Örneği”, SÜHF Dergisi , Cilt. 13, Sayı 1, 2005, s. 172.