Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

18 Etik ile Hukuk Sarkacında Açlık Grevi Dünya Tabipler Birliği’nin bu konudaki kabulüne göre de hasta- nın tedaviyi reddetmesi temel bir hak olup, hekimin bu isteğe saygı göstermesi gerekmektedir. Açlık grevcisinin hayatı tehlikeye girse bile, bilinci açıkken verdiği son karara uygun şekilde tedaviden kaçı- nılmalıdır. 71 Şu hâlde, ölüm orucundaki özgür bir bireyin, herhangi bir hastanın sahip olduğu tüm haklara sahip olacağına kuşku duyulmamalıdır. Hiç kimsenin kendi isteği ile temel hak ve hürriyetlerinden feragat edeme- yeceği, bu nedenle özgür bireylerin de açlık grevine müdahale edile- bileceği yönündeki yaklaşım 72 artık eskide kalmıştır. Zira uzun yıllar içerisinde bu konu, yaşam hakkının korunması bağlamından insan onuru ve kişi özerkliği zeminine doğru kaymıştır. Özerklik ilkesinin tıp etiğine ve hukuk metinlerine girmesi rastlantı olmayıp, insan ilişkileri- nin ve kişilik haklarının günümüzde vardığı noktanın bir sonucudur. 73 Açlık grevine müdahale konusuna bu pencereden bakıldığında, grev- ciye müdahalede zaruret hali 74 ya da üçüncü kişi lehine meşru müda- faa 75 nedeniyle hiçbir hukuki sorumluluğun doğmayacağı yönündeki görüşlerin de artık bir geçerliliğinin kalmayacağı düşüncesindeyiz. Öz- gür bireylerin açlık grevine hangi aşamada olursa olsun istem dışı tıbbi müdahale, hukuki ve mesleki sorumluluk doğurmalıdır. B. Hükümlü veya Tutuklunun Açlık Grevine Tıbbi Müdahale 1. Mevzuatımızın Cezaevindeki Açlık Grevine Bakış Açısı a. TCK m. 298 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “ Hak kullanımını ve beslenmeyi engelleme” kenar başlıklı 298. maddesinin ikinci fıkrasında hükümlü ve tutukluların açlık grevine veya ölüm orucuna teşvik veya ikna edilme- leri ya da bu yolda kendilerine talimat verilmesi halinde beslenmenin engellenmesi suçunun oluşacağı düzenlenmiştir. Maddenin üçüncü 71 Dünya Tabipler Birliği’nin Eylül 1992’deki 44. Asemblesi raporundan aktaran; Can Çelik, “İnsan Hakları Boyutuyla Zorla Besleme”, Fasikül Hukuk Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 53, Nisan 2014, s. 53. 72 Feyzioğlu, s. 164. 73 Kurt, s. 200. 74 Soyaslan, “Açlık Grevi…”, s. 269. 75 Feyzioğlu, s. 166; Nur Centel/Hamide Zafer/Özlem Çakmut, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar, İstanbul 2007, s. 84.