Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

29 TBB Dergisi 2021 (154) Süleyman ÖZAR saygı, aydınlatılmış onam, mahremiyet ve tedaviyi ret hakkı gibi etik ilkeler gözetilmelidir. 105 Hekim ancak tedaviyi reddetme yönündeki önceki beyanların zorlama altında verildiği düşüncesindeyse tedavi uygulayabilir. Bu halde, açlık grevcisi yaşama döndükten ve karar verme yeterliliğini yeniden kazandıktan sonra grevi sürdürme niye- tini koruyorsa, bu karara saygı duyulması gerektiği önerilmektedir. 106 Görüldüğü üzere, Türk Tabipler Birliği’nin hükümlünün zorla tedavisine yaklaşımı, uluslararası belgelere (özellikle Tokyo ve Malta Bildirgesi’ne) uygun bir seyir izlemektedir. 107 c. Yasal düzenleme göz ardı edilebilir mi? Yaşamsal açıdan durumu kritik hale gelen açlık grevcisi hüküm- lü/tutukluya tıbbi müdahaleyi zorunlu kılan kanun hükmü karşısın- da tıp etiği, iç hukuk kuralları ile çatışmaktadır. Bu durumda hekimin yürürlükteki bir yasal düzenlemeyi göz ardı edebilmesi için, devletin doğrudan bu düzenlemeyi tekzip eden bir Sözleşme’ye taraf olması gerekmektedir. Şu an itibarıyla kanunun uygulanmamasını sağlaya- cak üst normatif bir gerekçe bulunmamaktadır. Bu çerçevede, iç hu- kukumuzun bir parçası olan Avrupa Biyotıp Sözleşmesi’nin farklı hü- kümler içermesi nedeniyle İnfaz Kanunu’ndaki düzenlemenin hukuka aykırı hale geldiği yönündeki görüşe 108 katılmadığımızı da belirtme- liyiz. Söz konusu Sözleşme hükümleri açlık grevindeki hükümlü ve tutuklulara tıbbi müdahaleye doğrudan nüfuz etmemektedir. Elbette Kanun mevcut haliyle kişi iradesini önemsiz kıldığı için etiğe aykırı görülebilir, eleştirilebilir. 109 Ama bu eleştirilerin, hukuk düzeninin uyulması zorunlu bir kuralını değiştirme gücüne sahip 105 TTB “Özgürlüğünden Yoksun Bırakılanların Sağlık Hakkı ile İlgili Etik Kurul Görüşü”: https://www.ttb.org.tr/makale_goster.php?Guid=cca66a7e-bff9-11e8-bd56- 00aa55ab5dcd (10.02.2021) 106 TTB “Açlık Grevleri ve Hekimler Klinik, Etik Yaklaşım ve Hukuksal Boyut” El Kitabı, Ankara 2012, s. 19. 107 Serkan Cengiz, “Mahpusların Açlık Grevi ve Zorla Besleme Parodoksu Işığında Hekim Sorumluluğu”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 88, 2010, s. 431. 108 Cengiz, s. 437; Yücel, “Medeni Hukuk Bakış Açısıyla…”, s. 200. 109 Bu yönde birtakım eleştiriler için bkz. Yener Ünver, “Hekim ve Hasta Haklarının Ulusal ve Uluslar arası Hukuk Açısından Konumlandırılması”, Ceza Hukuku Dergisi, Y. 2, S. 1, Nisan 2007, s. 208 vd.