Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

34 Etik ile Hukuk Sarkacında Açlık Grevi 2. Özgür bireylerin açlık grevi veya ölüm orucu en kritik aşamada dahi rıza dışı sonlandırılamaz. İç hukukumuzun bir parçası olan Avrupa İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi ile buna uygun dü- zenlemeler içeren Hasta Hakları Yönetmeliği bu konuda bireysel özerkliği merkeze almaktadır. 3. Özgür bireylerin açlık grevine tıbbi müdahale şartları konusunda etik ile hukuk çatışmadığından, hekim aynı zamanda etik ilkelerin izinden yürüyebilecektir. 4. Açlık grevindeki hükümlü/tutuklunun sağlığı kritik eşiğe dayan- dığı andan itibaren iradesine itibar edilmemesi hukuksal bir zo- runluluktur. Diğer anlatımla, hayati tehlike veya bilinç bozulması halinde hükümlülerin açlık grevine rıza dışı da olsa tıbbi müdaha- le edilmelidir. 5. Açlık grevcisi hükümlü/tutukluya rıza dışı tıbbi müdahalede bu- lunan hekim, etik ilkelere aykırı ve fakat hukuka uygun davran- mış olur. Bu durumda sorumluluk doğmaz, çünkü hekim bu ihti- malde Kanun hükmünü yerine getirmektedir. 6. Ölüm orucundaki hükümlü/tutuklu hakkında infazın durdurul- ması kararı verilmişse, tıbbi müdahale yapılıp yapılmayacağı ko- nusu hekim-hasta ilişkisinin genel kurallarına göre belirlenecektir. 7. Cezaevindeki açlık grevcisine disiplin cezası öngören 5275 sayılı CGİK’nın 40/2-g maddesi, eylemin hukuki özü ile bağdaşmadığı gibi, demokratik toplum düzeninin gereklerine de uymamaktadır. 8. Zorla besleme bakımından Kanun, hükümlü/tutuklunun hayati tehlikeye girmesini ya da şuurunun kapanması dahi aramamak- tadır. Bilinci açık bir kimseyi onurunu kırmadan zorla besleye- bilmek pek olası değildir. Bu düzenleme tıp etiği belgelerine ve AİHM standartlarına uygun şekilde değiştirilmelidir. 9. Adalet Bakanlığı genelgesinde, açlık grevinde olmayan yani sırf hasta olan hükümlü/tutuklunun hastanede tedaviyi reddetme hakkı gayet isabetli bir tutumla açıkça tanınmıştır. Ancak bu ko- nunun idarenin düzenleyici işlemine ya da etik ilkelere havale edilmesi yeterli değildir; İnfaz Kanunu’nun da aynı anlayış çerçe- vesinde hükümler içermesi isabetli olacaktır.