Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

43 TBB Dergisi 2021 (154) Erdinç AVŞAR Ceza muhakemesi açısından tanıklık, 5271 sayılı Ceza Muhake- mesi Kanunu’nun 43’üncü ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra 5726 sayılı Tanık Koruma Kanunu’nda, 3713 sayı- lı Terörle Mücadele Kanunu’nda, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda, 4959 sayılı Topluma Kazandırma Kanunu’nda, 5015 sa- yılı Petrol Piyasası Kanunu’nda ve başka birçok kanunda tanıklığa ve tanığın korunmasına dair hükümler mevcuttur. Ceza muhakemesinde vicdani ispat sistemi benimsenmiştir. Vic- dani ispat sistemi gereğince deliller tür, sayı, nitelik ve benzeri bakım- lardan bir sınırlama olmaksızın serbestçe değerlendirilebilir. 1 Ceza muhakemesinde vicdani ispat sisteminin benimsenmesinin ve bu kap- samda delillerin serbestçe değerlendirilmesinin nedeni, ceza muha- kemesinde ulaşılmak istenilen maddi gerçeğin geçmişe dair bir olaya ilişkin olması ve dolayısıyla bu olayın ve gerçeğin ortaya çıkma ko- şullarının ve zamanının önceden bilinmesinin mümkün olmamasıdır. 2 Ceza muhakemesinde, suçların ve ceza muhakemesinin niteliği itiba- riyle ulaşılmak istenilen maddi gerçeğe dair delillerin olay olmadan önce belirlenebilmesi, hazırlanabilmesi mümkün değildir. 3 Bununla birlikte delillerin serbestçe değerlendirilmesinden, hiçbir kural ve ka- ideye bağlı olmaksızın delillerin değerlendirilebileceği anlaşılmama- lıdır. Delillerin, belirlenmiş olan usul ve esaslar dairesinde ortaya ko- nulup tartışılması, ortaya konulan delillerden hukuka aykırı oldukları tespit edilenlerin delil olarak kabul edilmeyerek değerlendirilmemesi gerekir. İşte bu kapsamda, ceza muhakemesinde maddi gerçeğin or- taya çıkarılmasında delil olarak kullanılacak ve hükme esas alınacak olan tanık beyanının hukuka uygun bir şekilde ortaya konulup değer- lendirilmesi gerekir. Vicdani ispat sistemi ve bunun sonucu olarak benimsenen delille- rin serbestliği ilkesi gereğince, ceza muhakemesinde delil olarak orta- ya konulup tartışılan tanık beyanları da serbestçe değerlendirilecektir. Buradaki serbestçe değerlendirmeden, tanık beyanının delil olarak 1 Yener Ünver, “Ceza Muhakemesinde İspat”, Ceza Hukuku Dergisi , C. 1, S. 2, 2006, s. 107. 2 Nevzat Toroslu/Metin Feyzioğlu, Ceza Muhakemesi Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara, 2006, s. 168. 3 Erdener Yurtcan, Ceza Yargılaması Hukuku, Kazancı Yayınları, İstanbul, 2004, s. 350.