Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

50 Ceza Muhakemesinde Tanık Beyanının Tartışılması ve Değerlendirilmesi hâkimin elde ettiği deliller, doğrudan delillerdir. Dolaylı delillerin ise, hâkimin bir aracı vasıtasıyla edindiği delilerdir. Buna örnek ola- rak, daha önce dinlenen bir tanık beyanının duruşmada okunmasını gösterebiliriz. Dolaylı ve dolaysız delil ayrımında belirti delilleri ifade edilmek istenmektedir. 25 Burada belirtilmelidir ki, doğrudan deliller ile dolaylı deliller arasında bir altlık sütlük ilişkisi yoktur. Yani, biri diğerine göre daha çok tercih edilebilecek türden değildir. Zira, delil serbestisi ilkesi gereğince hâkim delilleri serbestçe takdir edecektir. Önemli olan hangi delile neden üstünlük tanındığının gerekçeli ka- rarda belirtilmesidir. 26 Şahsi delil ve maddi delil ayrımı ise delilin kaynağına göre yapılan bir ayrımdır. Şayet, delilin kaynağı kişi ise bu delile şahsi delil adı veri- lir. Örneğin; tanık beyanı, sanık beyanı, mağdur beyanı böyledir. Mad- di delil ise, delilin kaynağının nesne olması halinde söz konusu olur. Buna örnek olarak da belge ve belirti deliller olarak, imza, fotoğraf, görüntü, suç aleti gösterilebilir. Şahsi delil ve maddi delil ayrımında, şahsi deliller ile beyan delillerinin; maddi deliller ile ise belge ve belirti delilleri ifade edilmek istenmektedir. 27 Dikkat edilecek olursa deliler çeşitlerine göre ayrım yapılırken esas alınan aslında beyan, belge ve belirti delilleridir. Bu itibarla da öğretide en çok kabul gören ve yapılan ayrıma göre deliller beyan de- lilleri, belge delilleri ve belirti delilleri olarak ayrılmaktadır. 28 Beyan delilleri, olay hakkında bilgi sahibi olan kişilerin yapmış olduğu sözlü açıklamalardır. Örneğin; sanığın beyanı, mağdurun be- yanı, tanığın beyanı gibi. Belge delilleri, olayı yansıtan yazı, şekil, ses ve benzeri içerikleri barındıran belgelerdir. Belirti delilleri ise, beyan ve belge delilleri haricinde olan, olaya ilişkin her türlü iz ve eseri ifade eder. Örneğin, kan lekesi ve benzeri. Belirti delilleri, beyan ve belge delilleri gibi olayı tam olarak yansıtmaz ancak bir takım yan vakıaları ortaya koyar. 29 25 Nur Centel/Hamide Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, B. 15, Beta Yayınevi, İs- tanbul, 2018, s. 240. 26 Cumhur Şahin, Ceza Muhakemesinde İspat (Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İl- kesi), Yetkin Yayınevi, Ankara, 2001, s. 52. 27 Centel/Zafer, s. 240. 28 Şahin/Göktürk, s. 29. 29 Aydın, s.78; Centel/Zafer, s. 241; Şahin/Göktürk, s. 58-60.