Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

51 TBB Dergisi 2021 (154) Erdinç AVŞAR II. Tanık Beyanı ve Tanık Beyanının Alınması A. Tanık Beyanı Mevzuatımızda tanığın kim olduğuna ilişkin ya da tanık kavra- mından ne anlaşılması gerektiğine ilişkin bir düzenleme bulunma- maktadır. Her ne kadar mevzuatımızda bu yönde bir düzenleme yer almasa da bazı hükümlerin madde gerekçelerinden ve bu hükümlerde yer alan ibarelerden yola çıkarak tanıktan ve dolayısıyla tanık beya- nından ne anlaşılması gerektiği veya tanığın kim olduğu hususunda çıkarımlar elde edebilmekteyiz. CMK’nın tanıklıktan çekinmek ile il- gili olan 45’inci maddesinin gerekçesinde “tanık bildiklerini söylemek zorundadır” ; 30 CMK’nın meslek ve sürekli uğraşları nedeniyle tanıklık- tan çekinme ile ilgili olan 46’ncı maddesinin birinci fıkrasında “öğren- dikleri bilgiler” ; CMK’nın devlet sırrı niteliğindeki bilgiler ile ilgili ta- nıklık konusuyla ilgili 47’nci maddesinde “suç olgusuna ilişkin bilgiler” ; CMK’nın yemin verilemeyen tanıklar ile ilgili olan 50’nci maddesinde “tanıklık yapacağı olay” ; CMK’nın tanığa yaptırılacak yeminin biçimiyle ilgili olan 55’inci maddesinde “bildiğimi dosdoğru söyleyeceğime” şeklin- de yer alan ibarelerden, tanığın muhakeme konusu olay hakkında bil- gi sahibi olan kişi olduğu anlaşılmaktadır. Ceza muhakemesinde bir delil olan tanık beyanının, delillerin özelliklerine sahip olması gerekir. Bu kapsamda tanık beyanının olayı yansıtması ve temsil etmesi, akla ve mantığa uygun olması, maddi ger- çeğe ve hukuka aykırı olmaması gerekir. Tanık beyanının olayı temsil etmesinden; muhakeme konusu olayı yeniden canlandırabilecek, yan- sıtacak nitelikte olması anlaşılmalıdır. Zira, ceza muhakemesine konu olan olay geçmişte yaşanmış ve bitmiş bir olaydır. Tanık beyanı olayın tamamını yansıtabileceği gibi bir kısmını da yansıtabilir. Çünkü tanık olayın tamamına olduğu kadar bir kısmına da tanık olmuş olabilir. Bu nedenle de tanık beyanı olayın bir parçasını ya da bütününü yansıtıp temsil edebilir. 31 Örneğin; bir kimse A’nın B’ye hakaret ettiğine tanık iken, bir başka kimse bu olayın hemen öncesinde B’nın A’ya tokat at- tığını görmüş olabilir. 30 5237 sayılı TCK’nın Madde Gerekçeleri, www.tbmm.gov.tr , E.T. 12/06/2020. 31 Bahri Öztürk/Durmuş Tezcan/Mustafa Ruhan Erdem, vd., Nazari ve Uygulama- lı Ceza Muhakemesi Hukuku, B. 10, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2016, s. 312.