Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

63 TBB Dergisi 2021 (154) Erdinç AVŞAR Hakları Mahkemesi kararları gereği, muhakeme sonucunda hükmü verecek olan mahkemede duruşmada hâkimin tanığı bizzat dinlemesi gerektiği hususu belirtilmiştir. 50 CMK’nın “Duruşmanın Başlaması” başlıklı 191’inci maddesinin bi- rinci fıkrasına göre duruşmaya tanıkların gelip gelmediklerinin tespiti ile başlanır. Bu tespit, tanıkların ya da önceden belirlenmiş olan ta- nıkların kimliklerinin tespiti amacıyla yapılan bir tespit olmayıp, yani başka bir ifadeyle bir yoklama olmayıp, duruşmaya gelenler içinde kimlerin tanık olduklarını belirlemeye yönelik bir tespittir. 51 Zira, bu tespitten sonra CMK’nın 180’inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtil- diği üzere tanıklar duruşma salonundan çıkarılır. Tanıklar duruşma salonundan çıkarıldıktan sonra CMK’nın 180’inci maddesinin üçüncü fıkrası gereği duruşmada sırasıyla; sa- nığın açık kimliği saptanır ve sanığın kişisel ve ekonomik durumu hakkından kendisinden bilgi alınır, iddianame veya iddianame yeri- ne geçen belgede yer alan suçlamanın dayanağını oluşturan eylemler ve deliller ile suçlamanın hukuki nitelendirmesi anlatılır, yüklenen suç hakkında açıklamada bulunmamasının kanuni hakkı olduğu ve CMK’nın 147’nci maddesinde belirtilen diğer hakları sanığa bildirilir ve nihayet sanık açıklamada bulunmaya hazır olduğunu bildirdiğinde de usulüne göre sorgusu yapılmaya başlanır. Sanığın sorgusu yapıldıktan sonra delillerin ortaya konulmasına geçilir. Bu itibarla tanıklar da sanığın sorgusu yapıldıktan sonra din- lenmelidir. Duruşmada sanığın sorgusu yapıldıktan sonra her tanık, ayrı ayrı ve sonraki tanıkları yanında olmaksızın dinlenir. Tanıkların birbirlerinden etkilenmemeleri için önce dinlenen tanıklar dinlendik- ten sonra duruşmadan çıkartılmamalıdır. 52 Burada yeri gelmişken ta- nıkların dinlenilmesine ilişkin bu hususun istisnasına da değinmekte yarar var. Kural olarak, CMK’nın “Tanıkların Dinlenmesi” başlıklı 52’nci maddesinin birinci fırkası gereği her tanık, ayrı ayrı ve sonraki tanıkla- rı yanında olmaksızın dinlenir. Bu kuralın istisnası, tanıkların birbirle- 50 5237 sayılı TCK Madde Gerekçeleri, www.tbmm.gov.tr , E.T. 17/02/2020. 51 Feyzioğlu, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Tanıklık”, s. 318. 52 Tanığın kendisinden önce dinlenen tanık veya tanıkların bulunduğu ortamda ra- hatlıkla ve doğru bir şekilde beyanda bulunamayacağı yönünde kanaat oluştuğu takdirde, hâkim, daha önce dinlenen tanık veya tanıkların duruşmadan geçici ola- rak çıkarılmasına karar verebilir.