Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

68 Ceza Muhakemesinde Tanık Beyanının Tartışılması ve Değerlendirilmesi nırları içerisinde ise, ilgililer kendi yargı çevresinde bulunmasa da büyükşehir belediye sınırları içerisinde yerine getirilmesi gereken istinabe evrakını geri çevirmeksizin gereğini yapar” denilmiştir. Tanığın istinabe suretiyle beyanının alınması yoluna gidildiğin- de tanığa CMK’nın 43’üncü maddesi gereğince yapılacak çağrının istinabe olunan yer tarafından yapılması gerekir. CMK’nın 44’üncü maddesi gereğince çağrıya uymayan tanıklara uygulanacak tedbir ve yaptırımlara da yine istinabe olunan yer tarafından karar verilir. Esasen, tanıklığa ilişkin her türlü kuralı; bu kapsamda, tanığın hak- larının kullanmasına, tanığın yükümlülüklerinin yerine getirilmesine, yükümlülüklerini yerine getirmeyen tanığa uygulanacak yaptırımlara dair kuralları istinabe olunan yer uygulayacaktır. İstinabe suretiyle tanığın dinlenmesine karar veren yargı makamı, tanığın hangi hususlarda bilgisine başvurulacağını, varsa Cumhuriyet savcısı, sanık, sanık müdafii, katılan, katılan vekili tarafından sorulma- sı istenen soruları, tanık daha önce dinlenmiş ise bu dinlemelere ilişkin tutanakları ve ilgili diğer evrakları istinabe olunan yargı makamına yazacağı istinabe evrakında belirtmeli ve gerekirse ilgili istinabe yazı- sına eklemelidir. Beyanı alınması gereken tanığın yurt dışında bulunması durumun- da da istinabe mümkündür. Bu halde, uluslararası istinabe söz konusu olur. Uluslararası istinabe işlemleri ilgili devletle Türkiye Cumhuriye- ti Devleti arasında imzalanmış ve yürürlükte bulunan ikili ya da çok taraflı sözleşmelere göre yapılır. Böyle bir sözleşmenin bulunmaması halinde ise, istinabe işlemleri uluslararası teamül hukuku kuralları ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde yürütülür. 57 Her ne kadar tanığın naip hâkim ya da istinabe suretiyle dinle- nebileceği öngörülmüş ise de esas olan tanığın doğrudan ilgili yargı makamı tarafından dinlenmesidir. Bu itibarla öncelikle tanığın bizzat dinlenmesi; CMK’nın 180’inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen naip hâkim ya da istinabe suretiyle dinlenmesini mümkün kılan bir durumun varlığı halinde de sesli ve görüntülü bilişim sistemi olan 57 Bkz. Hukuki Konularda Uluslararası İstinabe Taleplerine Uygulanacak Esaslar – Genelge 63/2, Adalet Bakanlığı Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü, www.adalet.gov.tr , E.T. 12.06.2020.