Türkiye Barolar Birliği Dergisi 154.Sayı

81 TBB Dergisi 2021 (154) Erdinç AVŞAR B. Delillerin Tartışılmasında Soru Yöneltme Tanıkların muhakeme konusu maddi olaya ilişkin bildiklerini ra- hat ve doğru bir şekilde ifade edebilmeleri için sözünün kesilmemesi gerekir. Bu itibarla da tanık beyanda bulunup beyanı bittikten sonra tanığa soru yöneltilebilir. Tanık tanıklık ettiği olaya dair bildiklerini anlattıktan sonra, de- lillerin tartışılması, tanığa CMK’nın 59’uncu maddesinin ikinci fık- rası gereğince tanıklık ettiği konunun aydınlatılması, tamamlanması ve bilgilerinin dayanağı olan durumların gereğince değerlendirilebil- mesi için soru yöneltilebilecektir. Bu amaçla mahkeme başkanı ya da hâkimin dışındaki kişilerin de tanığa soru yöneltmesinde CMK’nın 216’ncı maddesinde belirtilen sıraya göre mahkeme başkanı ya da hâkim soru yöneltilmesini sağlamalıdır. Bu sıraya göre söz, sırasıyla katılana veya vekiline, Cumhuriyet savcısına, sanığa ve müdafiine veya kanunî temsilcisine verilir. Bu sözün verilip verilmemesi hususu mahkeme başkanı ya da hakimin takdirinde değildir. Tanık beyanına karşı beyanlarını ve varsa sorularını yöneltmeleri için belirtilen kişilere soru yöneltme hakkının tanınması adil yargılamanın ve çelişme ilkele- rinin bir gereğidir. Delillerin tartışılmasında tanığa vermiş olduğu beyanlarla ve mad- di olayla ilgili soru yöneltilmek suretiyle tanık beyanının güvenilirliği denetlenmiş olmakla birlikte, maddi gerçeğin aydınlığa kavuşması da sağlanmaya çalışılır. 74 Mahkeme başkanı ya da hâkim, soru yöneltmelerinde, yöneltile- cek sorularla duruşma düzen ve disiplininin bozulmasını engelleyici tedbirleri almalı ve gerekirse soru yöneltmeden önce tarafları bu hu- susta uyarmalı, yöneltilen sorunun da muhakeme konusu olayla ilgi- siz olması ya da duruşma düzen ve disiplinini bozacak nitelikte olması halinde bu soruya ve soruyu soran tarafa müdahale etmelidir. Mahkeme başkanı ya da hâkimin dışında tanığa doğrudan soru yöneltme hakkına sahip olanlar CMK’nın 201’inci maddesinin birinci fıkrasına göre Cumhuriyet savcısı, müdafi veya vekil sıfatıyla duruş- maya katılan avukattır. Aynı fıkra hükmüne göre, sanık ve katılan da mahkeme başkanı veya hâkim aracılığı ile tanığa soru yöneltebilecektir. 74 Erkan Canak, Çapraz Sorgu, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2005, s. 13,